In de dagelijkse praktijk hoor en zie ik regelmatig verschillende opvattingen over kwaliteitscontrole en kwaliteitsborging voor de bouwsector. Als we beide woorden op internet opzoeken kom je grofweg tot de volgende begrippen. Kwaliteitsborging is het vaststellen en aantonen dat het systeem en eindproduct voldoen en het toezien dat afwijkingen worden afgehandeld. Kwaliteitscontrole is de check of er geen fouten zijn gemaakt. Kwaliteitsborging heeft daardoor invloed op een groter gedeelte van het bouwproces en product. Tijdens presentaties en begeleidingstrajecten bij bouworganisaties benoem ik minimaal vier verschillen tussen borging en controle.
Een bredere blik op het bouwproces
Kwaliteitscontrole in de bouw zoals we dat nu kennen focust zich nog vaak op de productiefase. Als daar een fout wordt geconstateerd, gaan herstelmaatregelen al snel met flinke kosten gemoeid. In de voorbereidende fase is het voordeliger om ‘plooien glad te strijken’. Het proces van kwaliteitsborging begint dus al in de ontwerpfase. In deze fase begint de organisatie al met het kwaliteitssysteem inhoud te geven en andere belanghebbenden erbij te betrekken. Technische risico’s bespreekbaar maken en wederzijdse verwachtingen afstemmen zijn hier een groot winstpunt. De organisatie is vooraf al bewust bezig met de vraag: ‘Hoe gaan wij dit vastleggen en aantonen?’. Hierdoor worden de kwaliteitscriteria in een vroeg stadium al heel concreet.
Borging is meer een teamprestatie
Kwaliteitscontroles en het monitoren dat de fouten worden opgelost is regelmatig een geïsoleerde oefening van bijvoorbeeld de afdeling Kwaliteit. Hierdoor kan het lastig zijn om dit onder de aandacht te houden bij de lijnfunctionarissen. Kwaliteitsborging loopt dwars door de operationele afdelingen heen, waarbij het een onderdeel is van ieders taak. Een heldere taakverdeling en een regisserende rol is hierbij van belang voor het welslagen. Het feit dat alle medewerkers met kwaliteit bezig zijn verhoogt het kwaliteitsbewustzijn en daarmee wordt de kans op dure fouten kleiner.
Aantonen wat goed is
Zoals eerder gezegd focust kwaliteitsborging meer op positieve aspecten waar controle vaak ‘slechts’ fouten signaleert. Als we kijken naar bewijslast (foto’s bijvoorbeeld) werden voorheen vaak foto’s gemaakt van zaken die niet goed gingen. Kwaliteitsborging vraagt een andere zienswijze, namelijk juist ook vastleggen van zaken die goed zijn uitgevoerd.
De communicatie krijgt een positievere lading
Dit klinkt misschien als een onbelangrijk aspect, maar kwaliteitsborging maakt het kwaliteitsoverleg in een projectorganisatie zoveel leuker. Waar het voorheen voornamelijk ging over de fouten die gemaakt werden, komen nu ook de goed uitgevoerde zaken aan bod. Metingen en rapportages waaruit blijkt dat het product voldoet, maar bijvoorbeeld ook keuringen tijdens de bouw die op de juiste wijze zijn vastgelegd. Deze goede prestaties verdienen complimenten en die zijn altijd leuk om uit te delen.
Bert Videler helpt bouwbedrijven met het organiseren van kwaliteitsborging, bijvoorbeeld ter voorbereiding op de Wet kwaliteitsborging. Hij schrijft hier in elke editie van Aannemer over. Lees al zijn bijdragen.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.