Het EU-project AZEB ontwikkelt een integrale methodologie om kosteneffectief energieneutraal te bouwen. De nadruk ligt op betaalbaarheid. Met 2020 in zicht moet het tempo van energieneutraal bouwen omhoog, maar men vindt het vaak te duur. Joyce van den Hoek Ostende (DNA in de Bouw) geeft tekst en uitleg.
Bestaande, technische, procesmatige en beleidsmatige oplossingen worden in het project AZEB (affordable zero energy buildings) verzameld, doorontwikkeld en geïntegreerd. Daarnaast worden trainingsprogramma’s ontwikkeld. In het project werken acht partners uit zes landen samen tot eind 2019. Projectleider is de Nederlandse vereniging DNA in de Bouw.
Betaalbaar energieneutraal bouwen: de heilige graal voor de bouw?
“Precies: iedereen is er naar op zoek. De EU heeft geconstateerd dat een van de belangrijkste redenen om niet energieneutraal te bouwen, is dat het te duur is. Of in ieder geval als te duur wordt gezien. Als we praten over professionele opdrachtgevers in Nederland, krijg ik dat bijvoorbeeld ook terug van gemeenten die in gesprek zijn met projectontwikkelaars. Als ze vragen of het een nul-op-de-meterproject kan worden, is de standaardreactie: ‘dan wordt het wel heel duur’. Al überhaupt voor ze het onderzocht hebben of het kan binnen een bepaald budget.”
“Een antwoord vinden op de vraag hoe je kosten kunt reduceren, zien wij als onze opgave in dit project. Maar het gaat ook om anders interpreteren. Je kunt namelijk alleen zeggen of iets duur of goedkoop is in relatie tot wat het oplevert. Investeringskosten kunnen hoog zijn in relatie tot ‘gewone’ woningen, maar als je het project doorrekent op life cycle kosten of comfortwinst, dan kan het best zijn dat het de investeringskosten waard blijkt te zijn. Dan is het dus beeldvorming. Zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers zijn nog niet gewend of in staat om levenscycluskosten in beeld te brengen en mee te nemen in hun afweging, dus daar zit een belangrijke uitdaging. Dit geldt net zo goed voor particulieren: zij vragen zich niet af wat hun huis de komende tien à twintig jaar kost aan bijvoorbeeld energie en onderhoud. Zij vragen zich af: wat kost het nú op Funda? Er is een omslag nodig in hoe we kijken naar dit soort prijzen. Makelaars spelen daar een belangrijke rol in, maar die hebben hier vooralsnog meestal weinig beleving bij. Met AZEB willen we naast een kostenreductie ook deze omslag in denken faciliteren.”
Speelt dit Europees?
“Absoluut. Vandaar dat Europa hier geld voor heeft uitgetrokken. Deze actie is ook niet eens zozeer bedoeld om nieuwe kennis te ontwikkelen – want er is al heel veel kennis – maar met name om deze kennis beter te ontsluiten. Daar gaan we als DNA in de Bouw met de overige partners de komende drie jaar echt actief aan werken.”
Hoe?
“Door het verzamelen van kennis die in Europa aanwezig is en dit te verwerken tot een integrale methodologie voor kostenreductie voor nieuwbouw. Met nadruk op een methodologie. Voor ons zijn het niet allemaal losse onderdeeltjes die je moet stapelen, want dat stapelen maakt het juist duur. Door slim te integreren, in techniek en proces, kunnen grote besparingen gerealiseerd worden. Dit is niet nieuw en goed doorontwikkeld op verschillende plekken in de wereld. In onze bouwsector weten we het echter vaak gewoon nog niet. Via AZEB willen we graag kennis en inzicht ontwikkelen bij allerlei partijen: wat is er beschikbaar, wat is de filosofie die erachter zit en wat zijn de basisprincipes waar je rekening mee moet houden als je kosteneffectief op deze manier wil bouwen?”
“De volgende stap is het hieromheen creëren van een gedifferentieerd pakket aan communicatie en opleidingen, dat ook echt aansluit bij de verschillende doelgroepen. Wat mij in Nederland bijvoorbeeld opvalt is dat de reguliere typen trainingen en opleidingen door de uitvoerende partijen niet veel worden gevolgd. Waar zit ‘m dat in? Taaiheid van de stof, maar voor een belangrijk deel misschien ook dat het type leerstijl van die opleidingen niet aansluit bij het type mensen. Als we een slag willen maken naar de grote markt, dan zullen we het op een andere manier moeten aanbieden. We gaan proberen om opleidingsvormen te maken die niet alleen nuttig, maar ook gewoon leuk zijn om te volgen. De vorm zal per doelgroep dus verschillen.”
Gericht op de uitvoerende bouw?
“Onder andere. We maken momenteel een analyse van de doelgroepen die we willen bedienen. De installatiebranche bijvoorbeeld, blijft echt achter. Het is moeilijk een installateur te vinden die écht vanaf het begin kan meedenken over integrale oplossingen; echt meedenken met de architect en de aannemer. Een goede projectspecifieke installatie-oplossing vinden voor een (bijna) energieneutraal gebouw, lukt veelal nog niet. Een ander voorbeeld geldt voor aannemers: dan ligt er een prachtig ontwerp dat luchtdicht moet zijn en waarbij de detaillering dus écht moet kloppen. Dan merken we dat ze gewoon nog niet vaardig of gedisciplineerd genoeg zijn om dat op de goede manier uit te voeren. Dat kan een energieneutraal project dus maken of breken.”
“Ik hoorde het laatst van een aannemer die graag energieneutraal wilde bouwen, maar te kort kwam aan precisie. Hij zei me hoe lastig het is om zijn personeel mee te krijgen. Dus naast een kwestie van aandacht, of de wil om het te doen, is voor een aannemer ook de vraag: lukt het mij om dit over te brengen op mijn personeel? Waarbij in de bouw nog veelal de cultuur is: ‘Ah joh, het is wel goed zo’. Wat ik daarin ook mis – of beter gezegd: zie als kans – is vaktrots. ‘Kijk eens wat mooi, precies en zorgvuldig ik dit heb gemaakt heb’.”
Gaat DNA in de Bouw dit allemaal zelf doen?
“Nee, we zoeken partnerbedrijven en –instellingen. We willen zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande kanalen. We hebben de aan DNA gelieerde Stichting KERN, die hier een rol in zal spelen. Maar het Europese project is nadrukkelijk bedoeld om vele spelers in de markt te versterken, zodat meer energieneutraal gebouwd gaat worden. Dus wij faciliteren juist ook graag anderen. Van hoe meer kanten dit straks komt, hoe beter.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.