De rol van ramen, deuren en kozijnen bij het verduurzamen van gebouwen

Ramen, deuren en kozijnen zijn cruciale elementen bij het verduurzamen van gebouwen. Ze spelen een essentiële rol in het verbeteren van de energie-efficiëntie en het bevorderen van thermisch comfort. Maar hoe kies je de juiste ramen, deuren en kozijnen voor een project, rekening houdend met duurzaamheid en prestaties op lange termijn?

De juiste ramen, deuren en kozijnen kiezen

Bij het selecteren van de juiste ramen, deuren en kozijnen voor een bouwproject spelen verschillende factoren. Het gaat dan niet alleen om esthetische aspecten, maar zoals hierboven beschreven dus ook om energie-efficiëntie, comfort en milieu-impact. Factoren die een rol spelen zijn:

Kies het juiste materiaal

Het materiaal waarvan ramen, deuren en kozijnen zijn vervaardigd is één van de meest fundamentele beslissingen bij het waarborgen van duurzaamheid. Het is essentieel om materialen te kiezen die niet alleen voldoen aan de esthetische vereisten van het project, maar ook aan duurzaamheidsnormen op lange termijn.

Materialen als hout, aluminium, PVC en composietmaterialen hebben elk hun eigen voor- en nadelen. Hout, bijvoorbeeld, biedt natuurlijke isolatie en een warme uitstraling, terwijl aluminium bekend staat om zijn duurzaamheid en slanke profielen. Het Selekt Eco-kozijn is gemaakt van duurzaam geproduceerde houtsoorten met Red Grandis aan de buitenzijde en vuren aan de binnenkant. In de toekomst zal dit Eco-kozijn bestaan uit een aandeel gerecycled vurenhout aan de binnenzijde.

Profielleverancier Kömmerling en kozijnfabrikant Kumij presenteerden in 2023 kozijnen, ramen en deuren van bio-attributed PVC. Het bio-ethyleen voor het PVC van deze kozijnen is gemaakt uit Bio-Nafta, dat vervaardigd is op basis van houtpulp en plantaardige oliën. Hier komen dus geen fossiele brandstoffen aan te pas.

Energie-efficiëntie; selecteer producten met hoogwaardige isolerende eigenschappen

Door klimaatverandering en stijgende energiekosten is het optimaliseren van energie-efficiëntie steeds belangrijker voor bouwers en ontwikkelaars. Ramen, deuren en kozijnen dragen belangrijk bij aan de energieprestaties van een gebouw. Het selecteren van producten met hoogwaardige isolerende eigenschappen kan de energie-efficiëntie verbeteren. Daardoor verminderen de energiekosten en gaat het comfort voor de bewoners of gebruikers van een pand omhoog. Aannemers moeten letten op factoren zoals U-waarde, luchtdichtheid en zontoetredingsfactor om de energieprestaties van de gekozen producten te beoordelen.

energie-efficiëntie ramen, deuren en kozijnen

Volgens Harm Valk, senior-adviseur bij Nieman RI is beter glas toepassen een must voor energieneutraal bouwen.  Dat zit ‘m niet alleen in de U-waarde, maar ook in de g-waarde, die iets zegt over de hoeveelheid zonne-energie die het glas doorlaat. “Glas met dezelfde U-waarde kan een hele ander gedrag vertonen wat betreft het doorgeven van zonne-energie. Werkvoorbereiders moeten daar beter op letten.”

Met een goed ontwerp en de juiste keuze van de producten kunnen ramen meer energie opleveren dan ze verliezen, aldus Clarence Rose (Azimut Bouwbureau). Het gaat dan om het binnenlaten van de zonne-energie en deze goed binnenhouden. Dit spel van binnenlaten van zonne-energie en het kunnen binnenhouden is afhankelijk van onder meer de kwaliteit van de isolatie in de gevel, het kozijn, de afstandhouder in het glas en natuurlijk het glas zelf.

Isolatiewaarde verbeteren met behoud van bestaande kozijnen

Vacuümglas is een mogelijkheid om de isolatiewaarde te verbeteren met behoud van bestaande kozijnen. De prestaties van vacuümglas zijn vergelijkbaar met of zelfs beter dan triple glas. Andere mogelijkheden om de isolatiewaarde met behoud van bestaande kozijnen te verbeteren lees je in dit artikel.

Het ISO+ kozijn van fabrikant ALKU is een kunststof kozijn met extra isolatie in één van de holle kamers. Ten opzichte van een vergelijkbaar kozijn zonder isolatie levert dit volgens ALKU een rendementsverbetering op van 9,1 procent.

De TriComfort Isolerende Achterdeur is de eerste KOMO gecertificeerde geïsoleerde achterdeur. Deze deur biedt volgens leverancier Weekamp Deuren optimale isolatie en duurzaamheid voor zowel renovatie- als nieuwbouwprojecten.

Ramen, deuren en kozijnen dragen bij aan thermisch comfort

Naast het verbeteren van de energie-efficiëntie dragen ramen, deuren en kozijnen ook bij aan het thermisch comfort van een gebouw. Goed geïsoleerde ramen en deuren zorgen voor een aangenamer binnenklimaat. Dit resulteert niet alleen in een verhoogd welzijn, maak kan bijvoorbeeld ook de productiviteit op een werkplek verbeteren en het algemene comfortniveau verhogen. Het verbeteren van de kierdichting van kozijnen kan resulteren in een ingrijpende comfortverbetering.

Duurzaamheid en onderhoud van ramen, deuren en kozijnen

Fabrikanten van ramen, deuren en kozijnen richten zich, met het oog op duurzaamheid, steeds meer op het gebruik van milieuvriendelijke materialen en productiemethoden.  Hout dat afkomstig is van duurzaam beheerde bossen, gerecycled aluminium en PVC-vrije kunststof zijn slechts enkele voorbeelden van materialen die worden gebruikt om de ecologische impact van deze producten te verminderen. Bovendien wordt er geïnnoveerd in productiemethoden die minder energie en grondstoffen verbruiken, waardoor de totale milieu-impact van deze producten wordt verminderd.

Kies ramen, deuren en kozijnen die bestand zijn tegen de tand des tijds en minimaal onderhoud nodig hebben. Duurzame materialen en hoogwaardige afwerkingen kunnen de levensduur van deze elementen verlengen en de noodzaak van vervanging verminderen. Aannemers moeten ook rekening houden met factoren zoals weerbestendigheid, UV-bestendigheid en corrosiebestendigheid bij het evalueren van de duurzaamheid van producten.

Nijhuis Toelevering ontwikkelde het zogeheten Climate Proof kozijn. Dit betreft een volledig houten kozijn, gemaakt van hout afkomstig uit duurzaam beheerde bossen. Het kozijnsysteem met vast glas en draai-kiepraam is uiterst energiezuinig met respectievelijk een Uw-waarde van 0,65 en 0,71. Het Climate Proof kozijn behoeft slechts één keer in de 25 jaar een schilderbeurt.

Het S 9000 NL reno-systeem van Gealan kan in één keer een bestaand houten kozijn (114 x 67 mm) inpakken. Dat houten kozijn kan daardoor blijven zitten. Een prefab aangebracht Celdex Pre-Seal LF schuimband maakt de aansluiting direct luchtdicht. Het profiel – inbouwdiepte 135 mm –  is ontworpen door Kufa Raamsystemen.

Innovaties in design en functionaliteit

Naast duurzame materialen en productiemethoden, zijn er ook tal van innovaties op het gebied van design en functionaliteit die de duurzaamheid van ramen, deuren en kozijnen verbeteren. Denk hierbij aan slimme vergrendelingssystemen die de veiligheid verhogen terwijl het energieverbruik wordt geoptimaliseerd of geautomatiseerde zonweringssystemen die de warmtewinst in de zomer verminderen.

circulaire-dakkapel

Hergebruik van ramen, deuren en kozijnen

Ook is belangrijk om te bedenken hoe ramen, deuren en kozijnen hoogwaardig kunnen worden hergebruikt of gerecycled aan het einde van hun levensduur. Kies voor producten die vervaardigd zijn met het oog op demontage en hergebruik van materialen. Dit vermindert de milieu-impact van een project.

Door zorgvuldige materiaalkeuzes te maken, te letten op energieprestaties, duurzaamheid en circulaire aspecten kunnen aannemers bijdragen aan de realisatie van duurzame en toekomstige gebouwen. Zo verwerkte onderhouds- en renovatiebedrijf Caspar de Haan vrijgekomen dakgoten en kozijnen tot dakkapel.

Hoofdaannemer Hemubo paste bij acht gerenoveerde woningen in Amsterdam houten kozijnen, HR++ glas en massieve deuren volwaardig circulair toe. Het resulteerde in een reductie van 95 procent van de CO2-uitstoot ten opzicht van nieuw toegepaste gevelelementen. Dit project in de wijk Bos en Lommer is uitgevoerd in samenwerking met GSF Glasgroep, Timmerfabriek de Jong Woudsend en Kegro Deuren.

Akkoord Circulaire Geveleconomie

Sigma Coating, BUVA, Saint-Gobain Glass en Infinity Repair hebben het Kozijn Herstel Plan gelanceerd, om bestaande houten kozijnen op een duurzame wijze te renoveren. Het goede deel van het kozijn blijft behouden, terwijl het aangetaste kozijn wordt vervangen door een geprefabriceerd deelelement van het duurzame Accoya. Het hernieuwde kozijn heeft een levensduurverwachting van minstens 40 jaar.

Brancheorganisaties in de gevelbouw hebben met het Akkoord Circulaire Geveleconomie afgesproken zich gezamenlijk in te zetten voor een circulaire geveleconomie. In een circulaire geveleconomie worden na de gebruiksperiode van de gevel de gevelproducten uit de gevel gehaald om ze vervolgens te hergebruiken of te recyclen. Zo wordt waar mogelijk materiaal dat  ooit een raam, kozijn, deur of een vliesgevel was, in een nieuw gebouw weer een onderdeel van een gevel.