Isolatie

De urgentie om energie te besparen is groot. Isolatie van woningen en gebouwen speelt daarbij een belangrijke rol. Goed geïsoleerde woningen en gebouwen behouden warmte in de winter en houden in de zomer hitte buiten. De afhankelijkheid van verwarmings- en koelsystemen wordt op die manier aanzienlijk verminderd.

Aannemers hebben vandaag de dag toegang tot een breed scala aan isolatiematerialen, waaronder glaswol, steenwol, EPS, XPS, en geavanceerde isolatieplaten. Het kiezen van het juiste materiaal voor specifieke toepassingen is belangrijk om optimale prestaties te garanderen. Bij het kiezen van het juiste isolatiemateriaal is het essentieel om rekening te houden met factoren als thermische prestaties, kosteneffectiviteit, duurzaamheid en installatiegemak.

In dit artikel lees je meer over:

• Standaard voor woningisolatie
• Nationaal Isolatieprogramma
• Routekaart Na-isolatie
• Conventionele isolatiematerialen
• Biobased isolatiematerialen
• Buitengevelisolatie
• Spouwmuurisolatie
• Vloerisolatie
• Dakisolatie
• Binnenisolatie

Standaard voor isolatie van woningen

Met betrekking tot isolatie van woningen zijn diverse afspraken vastgelegd. Zo is in het Klimaatakkoord onder meer afgesproken dat er een Standaard voor woningisolatie moet komen. Dit geeft gebouweigenaren een referentie wat als goede en toekomstvaste woningisolatie kan worden beschouwd. Isoleren volgens deze standaard maakt woningen geschikt voor het verwarmen op lage temperaturen. Een miljoen huurwoningen moet worden geïsoleerd volgens deze isolatiestandaard.

Nationaal Isolatieprogramma

De overheid wil de verduurzaming van de bestaande bouw versnellen. In het voorjaar van 2022 ging het Nationaal Isolatieprogramma van start. Doel: het isoleren van 2,5 miljoen woningen. Afgesproken is dat uiterlijk in 2030 alle slecht geïsoleerde woningen zijn verbeterd. Tot en met 2030 is daarvoor vier miljard euro beschikbaar.

Circa 20 procent van alle woningen in Nederland heeft een energielabel E, F of G. Juist in deze woningen met de slechtste energieprestaties is goed isoleren noodzakelijk. Woningcorporaties investeren volop in het verduurzamen van hun woningbestand. In 2023 is het aantal woningen met energielabel E, F of G afgenomen met ruim 25 procent, van 247.300 naar 180.700 woningen.

Routekaart Na-isolatie van woningen

In 2050 moeten alle woningen in Nederland gasvrij verwarmd worden. Na-isolatie van woningen blijkt in de praktijk vaak lastig. De Routekaart Na-isolatie moet partijen helpen bij het maken van de juiste keuzes. De Routekaart Na-isolatie biedt een stappenplan per bouwdeel, en dan ook nog toegesneden op houtconstructies of steen/beton. Gemeenschappelijke deler: geen aandacht voor ventilatie is terug naar af.

Conventionele isolatiematerialen

Glaswol: Dit veelgebruikte isolatiemateriaal is gemaakt van gerecyclede glasvezels en biedt uitstekende thermische prestaties. Het is flexibel, gemakkelijk te installen en heeft goede isolerende eigenschappen.

Steenwol: Dit isolatiemateriaal is vervaardigd uit diabaas of basalt. Het wordt gebruikt voor het isoleren van gevels, vloeren, daken en binnenwanden. Het is onbrandbaar, waterafstotend, waterdamp doorlatend en recyclebaar.

EPS (geëxpandeerd polystyreen): Dit lichtgewicht isolatiemateriaal heeft uitstekende thermische eigenschappen en is gemakkelijk te installeren. EPS, bestand tegen vocht, wordt veelal toegepast bij vloeren, gevels en daken.

XPS (geëxtrudeerd polystyreen): XPS-isolatieplaten zijn niet gevoelig voor vocht en daarom geschikt voor bijvoorbeeld het isoleren van een kelder of dak. XPS-isolatie biedt een hogere druksterkte dan EPS en is daardoor geschikt voor toepassingen waar sprake is van extra belasting op de vloer, zoals bij zwevende vloeren.

PUR (polyurethaan): PUR-schuim wordt vaak gebruikt vanwege zijn uitstekende isolerende eigenschappen en het vermogen om kleine kieren en scheuren op te vullen, waardoor warmteverlies verder wordt verminderd.

PIR (polyisocyanuraat): PIR-platen zijn gemaakt van hardschuim. De platen zijn relatief dun en nemen weinig ruimte in. Dit maakt deze platen ideaal voor onder andere na-isolatie. De samenstelling van PIR-platen verschilt per toepassing. Zo heb je speciale PIR vloer- of plafondplaten. PIR hardschuim leent zich ook voor dakisolatie, voor zowel een plat als hellend dak.

EPS-parels: Dit zijn kleine bolletjes van geëxpandeerd polystyreen die in de spouw worden geblazen en vervolgens samenklonteren tot een isolerende laag. Dit biedt een goede thermische isolatie en is vooral geschikt voor spouwmuren met een variabele breedte.

Biobased isolatiematerialen

Steeds vaker zijn biobased isolatiematerialen, afkomstig van natuurlijke bronnen als planten, bomen en dieren, voor aannemers een optie. Deze materialen zijn interessant vanwege hun hernieuwbaarheid en lagere milieu-impact in vergelijking met traditionele materialen. Populaire biobased isolatiematerialen zijn: hennep, schapenwol, houtvezels, stro en kurk. Ook cellulose is een biobased isolatiemateriaal. Het is gemaakt van gerecycled papier of karton en biedt  uitstekende thermische prestaties. Het kan worden ingeblazen in moeilijk bereikbare ruimtes en is bestand tegen schimmelgroei.

De publicatie ‘Eenvoudig toepasbare biobased isolatiematerialen’ belicht de vijf meest laagdrempelig toepasbare biobased materialen. In de publicatie komen aan bod: houtvezelisolatie, cellulose isolatie, vlas isolatie, stro isolatie en hennep isolatie.

Buitengevelisolatie

Buitengevelisolatie is een effectieve methode om thermische prestaties te verbeteren en energieverlies te verminderen. Het aanbrengen van isolatie aan de buitenzijde van een woning of gebouw resulteert in een comfortabeler binnenklimaat en lagere energiekosten.

Bij het kiezen van isolatiematerialen voor buitengevelisolatie moet rekening worden gehouden met factoren als thermische prestaties, duurzaamheid en brandveiligheid. Populaire materialen zijn: XPS (geëxtrudeerd polystyreen), EPS (geëxpandeerd polystyreen, minerale wol en PUR (Polyurethaanschuim).

Voor het aanbrengen van buitengevelisolatie zijn verschillende technieken beschikbaar. Enkele veel voorkomende technieken zijn geïsoleerde beplatingssystemen, gepleisterde systemen en geventileerde gevelsystemen.

Geïsoleerde XPS-beplatingssystemen worden aan de buitenzijde van de gevel bevestigd. Deze panelen bieden goede isolatiewaarden en zijn relatief eenvoudig aan te brengen. Bij gepleisterde systemen word isolatiemateriaal als EPS of minerale wol aan de gevel bevestigd en vervolgens afgewerkt met een pleisterlaag. Dit zorgt voor een naadloze en esthetisch aantrekkelijke afwerking.

Geventileerde gevelsystemen maken gebruik van een luchtspouw tussen de isolatie en de gevelbekleding, wat zorgt voor een goede ventilatie en vochtafvoer. Dit is vooral geschikt voor gebouwen met een gevoelige gevelbekleding, zoals hout of metalen panelen.

Spouwmuurisolatie

Spouwmuurisolatie is een beproefde methode om de thermische prestaties van gebouwen te verbeteren. Bovendien kan spouwmuurisolatie helpen bij het voorkomen van vochtproblemen en het verminderen van geluidsoverlast tussen aangrenzende ruimtes.

Voor het isoleren van spouwmuren zijn verschillende technieken en materialen voorhanden. Voorbeelden zijn: inblaasisolatie met bijvoorbeeld minerale wol of cellulosevezels, EPS-parels en PUR-schuim.

Volgens een uitspraak van de Raad van State moet een eigenaar van een bestaande woning eerst voldoende ecologisch onderzoek verrichten als hij spouwmuren wil isoleren. Dit om vast te stellen of al dan niet vleermuizen in deze muren zitten. Voor isolatiebedrijven betekent deze uitspraak dat zij een zorgplicht hebben met betrekking tot het vooraf controleren of er beschermde diersoorten aanwezig zijn in of aan de betreffende woning.

Bouwend Nederland, NVDE en VENIN Isolerend Nederland roepen op om haast te maken met de goedkeuring van nieuwe opsporingsmethoden als eDNA om het isolatietempo een boost te geven. Met nieuwe methoden om vleermuizen in spouwmuren op te sporen, kunnen volgens onderzoek van W/E Adviseurs bijna 70 procent meer woningen worden geïsoleerd.

Het na-isoleren van spouwmuren vraagt overigens om een kritische blik. Vaker dan wenselijk kan een aantal bouwfysische veranderingen optreden in de constructie. Met desastreuze consequenties.

Vloerisolatie

Het juist isoleren van vloeren draagt niet alleen bij aan het comfort van bewoners en gebruikers, maar speelt ook een cruciale rol in het verbeteren van de energie-efficiëntie van woningen en gebouwen.

Bij isoleren van de kruipruimte wordt isolatiemateriaal tegen de onderkant van de vloer aangebracht, waardoor warmtevlies naar de kruipruimte wordt verminderd.

Om geluidsoverlast, met name contactgeluid, te beperken wordt vaak gekozen voor isolatie van een zwevende vloer.  

Randisolatie is een isolatieband die wordt geplaatst tussen de wand en de vloer om scheurvorming in de dekvloer, koudebruggen en geluidsbruggen te voorkomen. Het is veelal gemaakt van PE-schuim.

Dakisolatie

Een goed geïsoleerd dak kan niet alleen de energierekening van de bewoners verlagen, maar ook hun comfortniveau verhogen. Er zijn diverse technieken denkbaar.

Bij de inblaasmethode wordt isolatiemateriaal, zoals cellulosevezels of glaswol, in de ruimte tussen de dakspanten geblazen. Dit zorgt voor een naadloze isolatielaag die alle kieren en gaten opvult. Dit minimaliseert warmteverlies.

Isolatieplaten, gemaakt van materialen zoals geëxpandeerd polystyreen (EPS) of polyurethaanschuim (PUR), worden rechtstreeks op de dakconstructie geplaatst. Deze methode is snel en efficiënt en biedt een hoge isolatiewaarde.

Dakisolatiefolie, een dunne, reflecterende dampopen folie wordt onder de dakbedekking aangebracht en werkt door stralingswarmte te weerkaatsen. Het is een kosteneffectieve optie die vooral geschikt is voor renovatieprojecten.

Bij het kiezen van het juiste isolatiemateriaal en de juiste techniek is het belangrijk om rekening te houden met factoren zoals de dakconstructie, de klimatologische omstandigheden en het beschikbare budget.

Binnenisolatie

Niet bij alle bestaande woningen is buitengevel- of spouwmuurisolatie een optie. In die gevallen kan binnenisolatie een goed alternatief zijn. Bij binnenisolatie wordt een isolatielaag meestal gecombineerd in een voorzetwand in het interieur geplaatst. Dit heeft een aantal positieve en negatieve effecten: de energiebesparing is, zeker bij ongeïsoleerde woningen, aanzienlijk en het comfortniveau verbeterd drastisch, waarbij wel het woonoppervlak wordt verkleind. Tegelijkertijd levert het wel een aantal bouwfysische uitdagingen op met betrekking tot vocht dat in de woning aanwezig is.

Op de hoogte blijven? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief!