Ecodorp Boekel is in aanbouw. Onder collectief opdrachtgeverschap van 24 volwassenen en 12 kinderen verrijzen er bij het Brabantse dorp 36 circulaire woningen die met ecologische materialen gebouwd worden. Aannemer besteedt in een aantal afleveringen aandacht aan enkele milestones. In de eerste aflevering: de geopolymeer betonvloer in de woningen. Een primeur in Nederland.
In de zoektocht naar de toepassing van zo duurzaam mogelijk en milieuvriendelijk bouwmateriaal met weinig tot geen CO2-uitstoot kwam groene bouwer ECO+BOUW onder meer uit bij geopolymeerbeton voor de vloer en glasschuim voor de fundering van de 36 woningen. Geopolymeerbeton? Waar hebben we dat eerder gehoord? Juist, het duurzame betonproduct geproduceerd volgens de SQAPE Geopolymeer Technology.
‘Het mag experimenteel zijn, maar wel verantwoord’
Patrick Schreven, directeur-eigenaar van ECO+BOUW en fervent voorvechter van ecologisch, duurzaam bouwen, durfde het ‘avontuur’ met geopolymeerbeton aan. “Dit beton heeft een aantoonbare gelijkwaardige kwaliteit aan cementgebonden beton en kan dus worden toegepast in woningbouw. Er zijn volop testrapporten beschikbaar over de constructieve eigenschappen. Samen met onze constructeur en betontechnoloog hebben we de haalbaarheid doorgenomen en tot de conclusie gekomen dat geopolymeerbeton voor deze toepassing absoluut veilig kan worden ingezet. Wij willen daarover absoluut geen gedoe hebben. Het mag dan wel experimenteel zijn, maar wel verantwoord.”
Tekst gaat verder onder de foto’s
Snelle uitharding
De funderingen en de vloeren zijn inmiddels gestort. Tot tevredenheid van ECO+BOUW ging dat vrij soepel zonder tegenslagen. “Geopolymeerbeton is wat taaier dan conventioneel beton, de bereiding is anders en de verwerking van het beton is wat zwaarder dan traditioneel. Het uitharden gaat sneller. Er wordt een gelijke eindsterkte bereikt als het geval is bij cementgebonden beton. We hebben eerst een proefstort gedaan en we kregen duidelijke instructies van de betonleverancier A. Jansen, zodat iedereen wist waar hij aan toe was.”
Gelijkwaardige verwerking
De verwerking van het ‘groene’ beton is ongeveer gelijk aan dat van beton met Portland cement. De betoncentrale moet wel worden ‘omgebouwd’. “Het betekende dat we van tevoren precies de juiste hoeveelheid moesten berekenen. Je kunt niet zomaar even ‘bijbestellen’”, glimlacht Schreven. “Gelukkig was dat ook niet nodig.”
Glasschuim
Een andere innovatie in de fundering betreft het glasschuim. Deze laag van pakweg 500 mm ondersteunt de betonlaag. Glasschuim bestaat uit restmateriaal van gerecycled glas. Dat wordt verhit in een oven en de CO2 die bij het verhittingsproces vrijkomt wordt in het gesmolten glas geblazen. Daardoor ontstaat het glasschuim. Dit materiaal wordt al in de wegenbouw toegepast en ook benut voor funderingen van houtskeletbouwwoningen in het buitenland, bijvoorbeeld Oostenrijk.
Volgens Schreven heeft hij deze ‘groene’ fundering gekozen uit oogpunt van hergebruik en terugdringing van de CO2 uitstoot. “We hebben allerlei alternatieven afgepeld en deze combinatie van geopolymeerbeton voor de vloer en glasschuim in de fundering kwam voor ons als beste uit de bus.”
Wat is Ecodorp Boekel?
Aan de rand van het Brabantse dorp Boekel verrijst sinds oktober vorig jaar het eco-dorp met 36 woningen die grotendeels uit biobased bouwmaterialen bestaan zoals hout en natuurlijke isolatiematerialen. Door de opzet van het dorp en slim gebruik van installaties kunnen de bewoners hoofdzakelijk in hun eigen energie, water en voedsel voorzien. Via het kennis- en educatiecentrum dragen de bewoners hun kennis en inzichten over ecologisch bouwen zoveel mogelijk uit. De planning is om in 2020 de laatste hand te leggen aan de woningen.
Waarom is geopolymeer zo duurzaam?
Volgens SQAPE is geopolymeerbeton een duurzaam alternatief voor cementhoudend beton. Als bindmiddel worden minerale grondstoffen – gebaseerd op silicium en aluminium – gemengd met alkalische materialen, waardoor er een chemische reactie ontstaat. Dat resulteert in een kunstmatig geopolymeergesteente. Volgens SQAPE ziet dit beton er hetzelfde uit als cementgebonden beton, maar is de structuur van binnen anders.
Belangrijk milieuvoordeel is dat – afhankelijk van de toepassing – bij geopolymeerbeton 80% minder CO2 vrijkomt dan bij beton met Portland cement. Volgens onderzoeken van SGS Intron is geopolymeerbeton probleemloos recyclebaar en kan in het tweede leven dienen als toeslagmateriaal in een nieuwe betontoepassing.
Vooralsnog werd geopolymeer op basis van SQAPE Geopolymeer Technologie alleen toegepast in niet gewapende bouwelementen. Door de toepassing in vloeren in de woningen van ECO+BOUW is dit veranderd. Betonhuis Cement voorspelde anderhalf jaar geleden dat dit ‘groene’ beton geen grote vlucht zou nemen. Leden plaatsten vraagtekens over de constructieve eigenschappen. Met name als hydroxide zou reageren met het CO2 (carbonatie) en welke negatieve gevolgen dat zou hebben voor de wapening. Ondanks het feit dat het Betonhuis anderhalf jaar geleden heeft aangegeven dat dit type beton geen grote vlucht zou nemen is toch hiermee een 1e stap gezet.
A. Jansen ontwerpt betonmengsels op basis van gelijkwaardigheidsprincipe en gaat uit van de bekende milieuklassen en bijbehorende testen voor beton. Bij dit ontwerp wordt A. Jansen door SQAPE ondersteund die hiervoor samenwerkt met onder andere TU Delft. Volgens deze partijen is er in de tot nu toe gepaste milieuklassen geen kans op wapeningscorrosie.
SQAPE en A. Jansen betogen dat geopolymerenbeton een hogere mechanische sterkte heeft dan beton met Portland cement. De bindingseigenschappen zorgen voor een relatief hoge buig- en treksterke. Uit proefstukken van geopolymeerbeton blijkt verder dat zuurbestendigheid hoger ligt dan bij vergelijkbare proeven met cementgebonden beton. Daardoor blijft het druksterkteverlies beperkt.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.