Glas blijft de zwakke schakel in de thermische isolatie van een woning of gebouw. Zelfs HR++ glas komt niet verder dan de prestatie van een gevel met nog een Rc van nog geen 1,0. Triple glas is beter, maar past vaak niet in de bestaande kozijnen. Wat zijn dan de mogelijkheden om de isolatiewaarde te verbeteren met behoud van de bestaande kozijnen?
Een van de oplossingen hiervoor is de toepassing van vacuümglas. Vacuümglas bestaat uit dubbel glas met een kleine spouw die vacuüm gezogen wordt. Om de druk door het vacuüm te kunnen weerstaan, worden kleine afstandhouders – microspacers – tussen de ruiten geplaatst. Ook kan er een ventiel zichtbaar zijn op de plek waar het glas vacuüm gezogen is. Met de dubbele ruit en de kleine spouw is het glas beperkt in gewicht en past het veelal in bestaande sponningen. De prestaties zijn vergelijkbaar met of zelfs beter dan triple glas.
Op de Nederlandse markt zijn hoofdzakelijk twee producenten van vacuümglas actief: AGC met Fineo en LandVac® .dat via Global Glass Group op de markt wordt gezet. Giga-Glas levert eveneens LandVac-glas maar doet dat onder de naam BENG-glas.
Laagste U-waarde
LandVac is het glas met de laagste U-waarde en dus de hoogste isolatiewaarde. De U-waarde bedraagt 0,45, wat nog beter is dan triple glas (U-waarde 0,5 – 0,9). Volgens Arnaud Roozen, sales directeur van Global Glass Group, is dat mogelijk geworden door nieuwe glastechnieken en machines, met onder meer ultravlak glas.
Vanwege dit procedé is het vacuümglas van LandVac opgebouwd met twee lagen gehard glas. Het gewicht komt uit op 20 kg/m2, wat minder is dan het gewicht van HR++. De ruitdikte bedraagt 8,3 mm. De twee geharde ruiten zijn gunstig voor geluidwering (RW>38dB). LandVac is leverbaar tot maximaal 1500×2500 mm; productiematen tot 2000×3000 mm zijn in ontwikkeling.
Nog veel onbekendheid
Global Glass Group leverde en monteerde inmiddels vacuümglas in een aantal projecten. “Vooral projecten van 20 tot 50 vierkante meter. De grote projecten moeten nog komen. Er is veel belangstelling in de oriëntatiefase maar bij grotere projecten van corporaties en VvE’s duurt de besluitvorming altijd lang. Daarbij zijn we nog maar een jaar op de markt en konden we nog niet op beurzen staan. We merken dat er veel onbekendheid is, vooral over de details van vacuümglas. De markt weet nog niet wat er wel en niet mee kan.”
Over de uitstraling van het glas zijn ook veel vragen. “Wie een monster toegestuurd krijgt, valt gelijk over de microspacers. Mensen die in de proefwoning komen, maken er nooit opmerkingen over. Zeker vanaf anderhalve meter afstand zijn ze niet zichtbaar. En het vacuümdopje valt ook vaak weg achter gordijnen of een plant of dergelijke.”
BENGglas
Het glas van LandVac wordt ook in de markt gezet door Giga-Glas uit Goirle. Giga-Glas doet dat onder de naam BENGglas. Het bedrijf levert nog een andere variant met dezelfde prestaties onder de naam BENGglas Pro. Met die tweede soort wil Giga-Glas een brede range aan producten bieden. Daarbij heeft BENGglas Pro een iets bredere rand, maar geen vacuümdop.
Directeur eigenaar John Creutzberg: “We zetten het in de markt als glas met lage U-waarde; de allerlaagste ter wereld. Maar in de praktijk blijkt ook de hoge geluidisolatie door de geharde ruiten een belangrijk argument te zijn.”
De tot nu toe gerealiseerde projecten zijn nog klein. De grote komen er volgens Creutzberg aan. Giga-Glas merkt een grote belangstelling voor vacuümglas, vanuit een brede markt. “Alleen de kozijnleveranciers blijven achter. Die nemen weinig initiatief en volgen gewoon het bestek.” Creutzberg is er echter van overtuigd dat vacuümglas de toekomst heeft. “Alle grote glasleveranciers zijn er mee bezig om daar fabrieken voor te bouwen. Die komen straks met een enorme marketingpower die markt op.”
Vormvrijheid
Fineo van AGC is vacuümglas met een U-waarde van 0,7. Het wordt gemaakt met ruiten van standaard glas. Fineo wordt geproduceerd in België, waardoor de levertijden kort zijn. Ook zijn de mogelijkheden groot. “We kunnen ook modellen maken, in elke vorm. Bijvoorbeeld getoogd of rond.” Ook is Fineo in de variant Heritage geschikt voor monumenten. “We lamineren Fineo dan met een ruit van getrokken glas.” Fineo Heritage is er in drie varianten: jong klassiek; ambachtelijk en traditioneel.
Bij Fineo valt vooral het esthetische aspect op, of eigenlijk juist niet: de vacuümdopjes ontbreken. “Wij trekken de ruit vacuüm vanuit de rand die we daarna keramisch afdichten”, vertelt productmanager Vincent Hulleman van AGC Glas.
Verschillende diktes
Met de U-waarde van 0,7 is Fineo in thermische prestatie vergelijkbaar met triple glas en behoorlijk beter dan HR++ (U-waarde 1,1). Het glas is er in verschillende diktes van 6,7 tot 11,7 mm. Dat is vooral afhankelijk van de grootte van de ruit, vanwege winddruk en belasting. Het gewicht van Fineo in een dikte van 8 mm bedraagt 20 kg/m2. De dikte van de ruit heeft ook beperkte invloed op de eigenschappen van geluidwering en lichttoetreding. De afmetingen van Fineo bedragen maximaal 1500×2500 of 1600×2400 mm.
Fineo is sinds ongeveer een jaar op de markt, maar AGC heeft er al diverse projecten mee uitgevoerd. Die variëren van 20 tot 100 en zelfs 1000 ruiten. Onlangs kreeg AGC opdracht voor maar liefst 5.000 ruiten voor de Van Gendt hallen op Oostenburg in Amsterdam. Plan is om dit Rijksmonument energieneutraal te renoveren.
Fineo vindt toepassing in monumenten, maar ook in renovatieprojecten. Met name de draaiende delen van bestaande kozijnen zijn vaak niet geschikt voor dik glas, terwijl vacuümglas er probleemloos in past, vertelt Hulleman.
Bestaande kozijnen aanpassen
Behalve het plaatsen van vacuümglas is het ook mogelijk om de bestaande kozijnen aan te passen zodat ze wel geschikt zijn voor triple glas. Dit kan relatief eenvoudig met een circulair concept dat de ADS Groep Toelevering Bouw uit Goor ontwikkelde om het bestaande kozijn op te waarderen in plaats van te vervangen. Bedrijfsleider Arend Jan Overbeek bedacht het concept van de ‘aanslaglat’. Dit is een geprofileerde lat die in de bestaande sponning wordt geplaatst. Vervolgens wordt er vanaf de binnenzijde triple glas tegen geplaatst. In de dag komt aan de binnenzijde een nieuwe glaslat. Het glasoppervlak neemt daardoor minimaal af.
Overbeek paste het concept één keer toe in een woning en trok er ook ruime belangstelling mee. Niettemin is het concept tot nu toe niet verder gekomen dan deze ene proefwoning. “Het werkt prima en prijstechnisch is het behoorlijk voordeliger dan het volledig vervangen van kozijnen door kunststof, maar het is een kwestie van ‘omdenken’. Schildersbedrijven zijn geen timmerlieden en dit is iets wat buiten hun normale calculatie valt. Het is het aanpassen van het kozijn, het plaatsen van nieuw glas en het schilderen van binnen- en buitenkant. En dat binnen alle garanties die een bedrijf moet geven. Ik zie dat veel particulieren dan toch kiezen voor vervangen door kunststof kozijnen.”
Geen universeel product
Liefst had Overbeek gezien dat het concept geschikt was om een universeel product van te maken dat gegrond en al in het schap zou komen en waarvan elke schilder er een aantal in de bus zou hebben liggen. “Helaas is de markt er nog niet klaar voor. Het vergt een ander denken bij afnemers. Er dient bredere aandacht te komen voor nieuwe concepten zoals de ‘aanslaglat’ om deze volop te kunnen gaan produceren en toepassen. Daarnaast is het opwaarderen naar een universeel product in de markt een uitdaging; het vergt tijd en energie.”
ADS Groep Toelevering Bouw heeft de kennis en kunde om dit product in de markt te zetten en het product is reeds succesvol getest. Ze zou dan ook graag in contact komen met potentiële opdrachtgevers om samen dergelijke producten een goede kans te geven. “Het is een universeel idee dat iedereen kan toepassen.”
Triple glas maken met folie
Een andere ontwikkeling om te komen tot hogere isolatiewaardes in bestaande kozijnen, betreft het toepassen van een in de luchtspouw ‘gespannen’ folie waarmee bestaand dubbel glas wordt omgebouwd tot triple glas, bijvoorbeeld bij lekke of slechte ruiten. Het gewicht blijft hiermee gelijk; de isolatiewaarde neemt behoorlijk toe. Oud dubbel glas komt op ongeveer HR++ niveau (U-waarde 1,0) en glas dat al een (harde, pyrolytische) coating heeft kan zelfs naar 0,7 gaan.
Deze techniek is echter nog experimenteel en werd voor het eerst uitgevoerd tijdens een workshop van Booosting, onder leiding van Bart van der Werf – Logtenberg van BW-Bouwadvies en Wout Hoogendoorn van Si-X. Tijdens de workshop werden dubbele ruiten compleet uit elkaar gehaald en opnieuw opgebouwd met een PET-film (met opgedampte coating) in het midden van de luchtkamer.
Omdenken
Het gaat volgens Wout Hoogendoorn om bestaande technieken en producten, al is de uitvoering op deze manier wel nieuw. Hij geeft aan dat het in ieder geval geen probleem is om dit te doen met glas dat voorzien is van een harde coating (bijvoorbeeld K-glas). Met softcoatings wordt het lastiger omdat die gevoeliger zijn voor oxidatie. Softcoatings moeten in principe dan ook geheel worden verwijderd. Wout Hoogendoorn ziet echter ook nog wel mogelijkheden om de aangebrachte folie met coating verder te verbeteren om op hogere isolatiewaardes uit te komen.
Nadeel van deze techniek: glasleveranciers zitten er uiteraard niet op te wachten en consumenten en opdrachtgevers staan nog niet te popelen om de rekening te betalen. “Je houdt je oude glas en krijgt niet iets nieuws. En het is ook niet goedkoper dan nieuw glas.” Het voorkomt wel enorm veel afval. “Maar het gaat nog een generatie duren voordat we gaan omdenken en het belang daarvan zwaarder laten wegen dan het geldelijke belang.”
Lees ook | De rol van ramen, deuren en kozijnen bij het verduurzamen van gebouwen
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.