De aannemer zal haar rol anders moeten invullen: van reactieve uitvoerder naar system integrator. Oftewel een pro-actieve aanbieder van een integraal samengesteld bouwsysteem dat volledig op maat van de klant is gemaakt. “We willen geen aannemer meer zijn, maar een aanbieder.”
De rook van de economische crisis is grotendeels opgetrokken. Hoewel opgelucht en optimistisch beseft het gros van de aannemers dat de wereld is veranderd. De tijd dat projecten als warme broodjes over de toonbank gingen en de aannemer slechts hoefde toe te happen is (definitief) voorbij.
Andere industrieën laten sinds jaar en dag zien dat ze zeer efficiënt hun doelgroepen op maat bedienen en de klantwens centraal stellen. Een system integrator levert een product in samenwerking met vaste co-makers dat volgens een gestandaardiseerd productieproces wordt gemaakt maar waarbij wel snel en flexibel op de klantbehoeften wordt ingespeeld. De bouw bleef en blijft daar nog steeds bij achter, afgezien van enkele koplopers.
Menu om uit te kiezen
Het gros van de bouwaannemers werkt nog steeds volgens het traditionele recept, maar een toenemend aantal professionele opdrachtgevers (lees: woningcorporaties en vastgoed -en projectontwikkelaars) is toe aan een menu waaruit de opdrachtgever kan kiezen. Een bouwconcept met maximale speelruimte qua ontwerp en gebruik van de ruimten die flexibel meeverandert met de maatschappelijke behoeften.
Immers het bezit van vastgoed verschuift naar (tijdelijk) gebruik, waardoor gebouwen makkelijker moeten worden aangepast ten behoeve van verschillende gebruikers.
Bovendien zitten opdrachtgever niet meer te wachten op allerlei frustraties tijdens het bouwproces. Zoals onverwacht meerwerk en kosten waardoor de exploitatie van het gebouw gevaar loopt, onderaannemers die op elkaar wachten tijdens de uitvoering, componenten die niet bij elkaar passen of veranderd worden tijdens de uitvoering. Of bouwers en leveranciers die elkaar de tent uitvechten als er tijdens het project een kink in de kabel komt.
Exploiteerbaar bouwconcept
Directeur Antonie ter Harmsel van Hodes Bouwsystemen uit Enschede gruwelt als hij aan dit soort taferelen denkt. Hij heeft samen met zijn personeel in 2012 het roer definitief omgegooid. Hodes Bouwsystemen had veel last van de economische crisis omdat ze semi-permanente huisvestingssystemen bood die voor de opdrachtgevers te duur waren in de exploitatie. “We moesten derhalve een passend bouwsysteem bieden. Met andere woorden: je kunt geen bouwconcept aanbieden met een huurwaarde van 800 euro, terwijl de corporatie maar 550 euro per maand kan besteden. Aannemers, of liever gezegd aanbieders, kunnen zich niet meer verlaten op oude verdienmodellen. Wat dit betreft moeten we de behoefte van de opdrachtgevers centraal stellen en niet dat de bouwsector het concept bepaalt. Wij stellen ons pro-actief op en leveren een bouwconcept dat past binnen het budget, bij de woon -en leefstijl van de gebruikers en exploiteerbaar is qua onderhoud en beheer”.
Co-makership met aannemer als regisseur
Hodes bouwfilosofie is gebaseerd op co-makership waarbij de ‘aannemer’ de integrale verantwoordelijkheid neemt voor het bouwproces en het product. Toeleveranciers, architect, constructeur, installatie-adviseur, bouwkundig aannemer en installateurs ontwikkelen gezamenlijk een bouwsysteem en bieden deze geïntegreerd aan op de markt. Het product dekt volledig de behoeften van de klant qua aanpasbaarheid, indeling en afwerking.
Hodes assembleert een stapelbouwsysteem in haar fabriek; de stalen draagconstructie is ontkoppeld van de prefab bodemplaat, gevel en dak, zodat het gebouw altijd kan worden gedemonteerd, in delen of in haar geheel. “Op die manier voeg je waarde toe aan het gebouw. Het is een klik-en-klaar bouwsysteem. In feite bieden we de gebouwgebruiker statiegeld aan het einde van de gebruiksperiode als het casco ontmanteld wordt”, verklaart Ter Harmsel.
Toegevoegde waarde system integrator
De focus bij Hodes ligt op het creëren van toegevoegde waarde voor de opdrachtgever. Door het bouwproces zo lean mogelijk te organiseren met vaste co-makers, het gebruik van BIM en een industrieel gestandaardiseerd bouwproces onder ideale omstandigheden. Dat gaat overigens niet zonder slag of stoot. Co-makers – in de vorm van toeleveranciers en ‘onderaannemers’ – willen niet altijd het ondernemersrisico dragen van een gezamenlijk ontwikkeld product.
Bovendien blijkt het Aanbestedingsreglement een dwarsligger te zijn. “Wij doen alleen nog maar mee met aanbestedingen op basis van EMVI. Ik vind dat het aanbestedingsreglement ruimte moet bieden aan vergaande vormen van UAV GC waarin vaste ketenverbanden innovatieve bouwsystemen aanbieden. De opdrachtgever kan zelf dan wel besluiten voor welke partij hij kiest. Ik ben er heilig van overtuigd dat co-makerprojecten 15 procent goedkoper kunnen werken dan traditionele bouwers tegen een hogere bouwkwaliteit.”
De eerste vingeroefeningen heeft Hodes al gedaan met de bouw van 16 woningen in Zwolle en 23 appartementen in Enschede, waarbij Hodes en haar co-makers ook het 25-jarig onderhoud van de woningen voor hun rekening nemen. “Ik heb het vertrouwen dat we met deze strategie succesvol worden, al zal het even duren om de conservatieve bouwsector te overtuigen van de meerwaarde”, besluit Ter Harmsel.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.