De bouw- en installatiebranche is zich steeds meer bewust van gezond en veilig werken. Maar dat wil nog niet zeggen dat het in de praktijk altijd crescendo gaat. Wiltec, specialist op het gebied van veilig werken en leverancier van onder meer PBM’s, constateert dat nog lang niet alle medewerkers het juiste type stofmasker met de correcte beveiligingsgraad dragen. “Het gaat al beter dan jaren terug, maar het kennisniveau en de mate van acceptatie kan nog beter,” vindt productspecialist PBM en veiligheidskundige Edgar Hougee.
De toegenomen aandacht voor de gezondheidsrisico’s zoals blootstelling aan bijvoorbeeld kwarts- en houtstof zorgt ervoor dat veel grote bouwbedrijven een veiligheidsbeleid hebben, ook ten aanzien van het dragen van PBM’s. Volgens de arbowet moeten bedrijven met meer dan 25 werknemers een veiligheidskundige in dienst hebben die de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) toetst aan de bedrijfssituatie. Kleinere bouwbedrijven en zzp’ers hoeven de RI&E niet te laten toetsen en hebben dikwijls die specialist niet in huis.
Daar ziet Hougee dan ook een hiaat in kennis en beschikbaarheid van de juiste stofmaskers. “Elke gevaarlijke stof heeft een informatieblad over onder meer veiligheidspreventie. Vaak wordt dergelijke informatie niet of nauwelijks gelezen. Dan zijn medewerkers dus ook niet goed op de hoogte van de gevaren van de stoffen waaraan ze worden blootgesteld. Wij begrijpen dat het lastig is voor werkgevers om dat proces goed te organiseren. Daarom nemen wij die zorg over, zoals bewustmaking van de medewerkers, de risico’s inventariseren, de juiste stofmaskers voorschrijven en gebruiksinstructies geven.”
Gezondheidseffecten onderschat
Schadelijke gezondheidseffecten als gevolg van verkeerd gebruik of zelfs ontbreken van een stofmasker worden in de praktijk nogal onderschat, zo ervaart Wiltec. “Kijk, iemand die enkele meters naar beneden valt, merkt meteen de gevolgen en zal dus eerder de juiste valbescherming gaan dragen. Bij teveel blootstelling aan gevaarlijke stoffen merk je pas veel later dat je ziek kunt worden”, aldus Hougee. Hij en divisiemanager PBM bij Wiltec, Hendrik Stiksma, adviseren mensen die regelmatig en langdurig blootgesteld wordt aan gevaarlijke stoffen te investeren in een overdrukmasker met een aanblaassysteem. “Dat is in die situatie de veiligste oplossing. Vaak hebben mensen te laat in de gaten wanneer een onderdrukmasker is verzadigd met stofdeeltjes. Elke gevaarlijke stof heeft een bepaalde grenswaarde, maar vaak weet men niet in hoeverre ze hun personeel (mogen) blootstellen aan gevaarlijke stoffen. En dat is ook begrijpelijk, want dat is hun vak niet.”
Stiksma en Hougee merken nog wel eens dat een keuze voor een overdruk- of onderdrukmasker bepaald wordt door de laagste prijs. De aanblaassystemen zijn uiteraard een stuk duurder in aanschaf, maar volgens de productspecialist van PBM is het belangrijk om te kijken naar de kosten op langere termijn. “Onderdrukmaskers moet je bij relatief intensief gebruik meerdere keren vervangen, terwijl je met een aanblaassysteem veel langer kunt doen. Die kosten heb je vaak binnen een jaar terugverdiend ten opzichte van onderdrukmaskers. Gelukkig zien steeds meer bedrijven dat in.”
Stofmasker voor elk type gezicht
Productmarketeer Ivo Markwat van PBM-fabrikant 3M denkt genuanceerder over de keuze voor een onderdruk- of overdrukmasker. “Het ligt er bijvoorbeeld aan hoe vaak je een masker gebruikt, hoe je het masker hanteert, aan welke concentraties je bent blootgesteld en hoe vaak je het masker vervangt. Het is niet per definitie zo dat een aanblaassysteem altijd de juiste oplossing is voor een bepaalde applicatie.”
3M investeert continu in een beter draagcomfort en hogere veiligheid van ademhalingsmaskers. Eén van de grote risico’s is dat het masker geen goede gelaatsafdichting heeft, omdat iemand bijvoorbeeld baarddragend is of een afwijkend formaat gezicht heeft. “Om dit probleem op te lossen herbergt onze nieuwe generatie onderdrukmaskers drie panelen: een boven-, midden- en onderstuk. Daarom past dit masker op veel verschillende gezichtstypes en -afmetingen”, legt Markwat uit.
Daarnaast is er veel aandacht besteed aan het verminderen van de ademweerstand bij het dragen van het masker. Bij de nieuwe serie ‘Aura 9300+ Gen3’ gaat het uitademventiel nog sneller open dan voorheen om de overtollige warmte in het masker af te voeren. Het ventiel zit in het midden, maar opent zo dat warme lucht gelijk naar beneden wordt afgevoerd, zodat een veiligheidsbril niet kan beslaan. “We hebben het klepje van het uitademventiel uitgevoerd in een uniek materiaal, waardoor het nog beter functioneert. Er zijn veel testen gedaan en de metingen tonen aan dat het ventiel sneller en beter opent, waardoor de uitademweerstand afneemt. Het materieel zorgt er ook voor dat het ventiel weer snel sluit.”
Lipjes voor betere hygiëne
3M heeft ook een oplossing gevonden voor een praktisch probleem bij het gebruik van stofmaskers. Soms is het masker al vies voordat het wordt opgezet. Markwat refereert aan de praktijk: “Iemand zet met vieze handen het masker op en daardoor is het masker al verontreinigd. Om dat te voorkomen, hebben we op de Aura-maskers twee lipjes gemaakt aan het boven- en onderpaneel. Zodra je daaraan trekt, ontvouwt het masker zich tot een cupmasker, waardoor het makkelijk is op te zetten.”
Markwat realiseert dat er nog heel wat werk aan de winkel is om iedere bouwvakker of installateur het juiste stofmasker te laten dragen naar gelang de omstandigheden. “De onderdrukmaskers zijn uitgerust met drie veiligheidsniveaus FFP 1, 2 en 3, te herkennen aan de kleurcoderingen. Welke je draagt is afhankelijk van de risico-analyse bij het bedrijf. Die kennis kan nog een stuk beter bij aannemers en installateurs.”
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Bouwspecial Werkkleding en Veiligheid 2019.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.