Met NZEB-tool dichter bij de werkelijkheid
Er bestaat een brede behoefte aan een nieuwe berekeningsmethode voor de energieprestatie van gebouwen die heel energiezuinig zijn. Dat bespeurt Carl-peter Goossen, een van de drijvende krachten achter de NZEB-tool die op 1 juni wordt gepresenteerd tijdens het NulNu-congres 2015 in de Jaarbeurs in Utrecht. “Deze tool brengt eenheid in alle berekeningen voor zeer energiezuinige huizen.”
SBRCURnet, ISSO, Energiesprong, VNG, de provincie Gelderland en de gemeenten Arnhem en Nijmegen: allerlei instanties die zich bezighouden met zeer energiezuinige gebouwen – welke naam of term er dan ook aan wordt gegeven – zijn zeer geïnteresseerd in de NZEB-tool, zegt Goossen. “Omdat ze allemaal wel weten dat de EPC niet meer werkt. Een nul-op-de-meterwoning kun je niet goed uitrekenen met de huidige EPG en uitdrukken met een EPC-getal.”
Goossen is ontwerpmanager bij BouwQuest en bestuurslid van vereniging DNA in de Bouw. Die vereniging voerde de afgelopen jaren het Europese PassREg-programma uit in Nederland. Doel daarvan was dat zeer energiezuinig bouwen en renoveren voor iedereen de gewoonste zaak van de wereld wordt. PassREg gaat daarbij uit van de passiefhuismethodiek. Met BouwQuest was Goossen al betrokken bij diverse passiefhuisprojecten. Ook begeleidde hij de eerste particuliere nul-op-de-meterrenovatie in Nederland in Den Bosch. Tot slot ter introductie: NZEB staat voor Nearly Zero Energy Building, de internationale term voor bijna-energieneutraalgebouw (in het Nederlands dan weer afgekort als BENG).
Wat is de noodzaak voor deze tool?
“In 2016 verandert de Europese norm EPBD waarop de huidige EPG ofwel NEN7120 is gebaseerd. Die Europese norm verandert dusdanig dat onze huidige EPG daar niet meer goed op aansluit. Vandaar dat vanuit PassREg is gewerkt aan een nieuwe berekeningsmethode. Belangrijkste punt is: we moeten naar verbruik per woning. Wat verbruikt jouw woning nu in kWh per m2? Dan is het duidelijk waar we het over hebben.”
Dat kan niet worden aangepast in de EPG?
“Daar wordt ook wel naar gekeken, maar hoe dat er uitziet, is onduidelijk en tot die tijd is er sprake van een vacuüm. De huidige EPG is niet toereikend: te veel een stapeling van losse maatregelen. Puntjes voor dit, puntjes voor dat. Dat is een probleem bij zeer energiezuinige woningen. Pas je luchtdichtheid aan, dan staat daar een bepaalde energiewinst voor. Pas je ook de isolatie aan, dan is daar in de EPG een bepaalde energiewinst voor. Maar deze functioneren in de rekensom als losse eilandjes. De werkelijkheid is: als je luchtdichtheid én isolatie verbetert, gaan deze samenwerken en geven ze een nog veel beter resultaat. Dit is helemaal geen nieuw inzicht: in 1989 is de PHPP ontwikkeld door Wolfgang Feist en Bo Adamson. In feite een Excel-sheet waarin je kunt rekenen aan gebouwen. Dit is de basis voor elk passiefhuis. Het is niets anders dan bouwfysica. Ook dit is geen dynamisch model: ook in dit model worden zaken eenvoudiger voorgesteld dan ze in werkelijkheid zijn, maar de PHPP is wel veel nauwkeuriger dan de EPG.”
“Voor een passiefhuis worden er dan heldere eisen gesteld aan de maximale energievraag van een gebouw: 15 kWh per m2 per jaar bij nieuwbouw en 25 kWh per jaar bij renovatie. Maar ook bij verbruik tot 40 kWh per m2 per jaar werkt deze tool nauwkeuriger dan de EPG. Bovendien is dit model al 25 jaar lang bijgesteld en geoptimaliseerd. Vergelijk het met een computer. Er was een tijd dat daar steeds dikkere processoren en meer werkgeheugen in werden gestopt, maar zo lang de bus van het moederbord niet wordt aangepast, zul je niets merken. Wat je nu ziet, is dat componenten volledig op elkaar zijn afgestemd en er wél snelheid is.”
PHPP is dus de basis van de NZEB-tool?
“We hebben er een Nederlandse vertaling van gemaakt en samen met het passiefhuisinstituut in Darmstadt er maatregelen aan toegevoegd, zoals de douche-wtw, verschillende warmtepompen, heatpipes en pv-panelen – zogenoemde renewables, ofwel hernieuwbare energie. Dat zorgt ervoor dat je er niet alleen een passiefhuis mee kunt uitrekenen, maar ook andere typen energiezuinige woningconcepten zoals nul-op-de-meter en Active House. De tool brengt eenheid in alle berekeningen voor zeer energiezuinige huizen en voorkomt discussies. De tool is daarbij fair: er wordt gerekend met werkelijk berekende waarden. Voorbeeld? Heb je een pvpaneel van 275 Wp, dan wordt in deze tool de echte performance gepakt, op basis van echte zonuren. In de tool staat wat dat paneel doet in De Bilt, Vlissingen of Münster. Dat is belangrijk als je nul-op-de-meter wilt uitrekenen en garanderen. Ook kun je met de NZEB-tool veel beter de Total Cost of Ownership van een gebouw doorrekenen. EPC = 0,4 zegt helemaal niets over geld. Als je energiezuinigheid uitdrukt in kWh kun je daar wel iets over zeggen.”
Gaat de NZEB-tool nu de EPG vervangen?
“Dat is onduidelijk. De EPG blijft gewoon wetgeving tot 2020. VNG en de overheid werken er wel aan om artikel 122 van de woningwet, dat de gemeente niet meer vraagt dan in feite in de woningwet staat, te schrappen. Voor concepten als nul-op-de-meter is het nodig dat dit artikel verdwijnt. Daarom zijn er nu al genoeg gemeenten in Nederland die een PHPP-berekening ook accepteren, maar dit niet actief naar buiten uitdragen, vanwege artikel 122.”
Congres NulNu 2015
De NZEB-tool wordt inclusief handboek gepresenteerd op 1 juni tijdens NulNu 2015. Een nieuw congres, georganiseerd door DNA in de Bouw en Jaarbeurs. Doel van NulNu is bezoekers overzicht, inzicht en (be)grip te geven over energieprestaties bij energieneutraal bouwen, in nationaal en internationaal perspectief. Gedeeld wordt hoe dat technisch moet, hoe we anders moeten omgaan met energie, hoe bouwers de nieuwe aanpak kunnen verkopen, welke bouwconcepten nu naast elkaar bestaan en hoe die zich verhouden. Sprekers zijn onder meer: Ronald Schillemans (Ministerie BZK), Niels Sijpheer (Energiesprong), Wouter Borsboom (TNO), René Schellekens (RWS), Annemarie Huibers (RVO), Bert Velthuis (gemeente Nijmegen), Henk Kok (gemeente Arnhem), Philippe Moseley (Europese Commissie) en Wolfgang Feist (Passiv Haus Institut). Clarence Rose en Carl-peter Goossen (DNA in de Bouw/Bouwnext) geven een korte masterclass over de NZEB-tool. Ook is er een kennismarkt. Meer info en aanmelden op www.nul-nu.nl
Foto: Herman Stöver. Dit is een artikel uit Aannemer mei. Klik hier voor een (proef-)abonnement.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.