Niet in één keer renoveren naar niveau energieneutraal of nul op de meter, maar in stappen over een periode van pak ‘m beet twintig jaar. Hoe maak je daar goede keuzes in? De No Regret Rekentool geeft aannemers, installateurs, ontwikkelaars én hun klanten inzicht. Mede-ontwikkelaar Niels Sijpheer van Energy-GO geeft tekst en uitleg.
Een tool om te rekenen aan Energieneutrale- of Nul op de Meter-concepten was er heel lang niet, constateerden Sijpheer, Bart Roossien, Felix van Gemen en Ivo Opstelten – allen betrokken bij onder anderen de Stroomversnelling. Zij zijn de uitdaging aangegaan om zo’n tool te ontwikkelen en voor een breed publiek toegankelijk te maken, onder het motto: “het gaat niet om slimme tools, maar om mensen slimmer maken.”
De tool wordt nu onder andere gebruikt als onderdeel in trainingen die zij verzorgen. De gebruikersgroep groeit daardoor gestaag. Onlangs is de tool weer verder verbeterd. De rekenmethodiek is aangescherpt en er zijn weer wat invoermogelijkheden toegevoegd en vereenvoudigd.
No regret-maatregelen. Weet iedereen wat daarmee wordt bedoeld?
“Nee, en het wordt ook door verschillende mensen op een verschillende manier uitgelegd. Binnen de Stroomversnelling zijn we hier duidelijke kaders voor aan het scheppen. Het is iets dat we met de term Nul op de Meter ook hebben ervaren. Iedereen gaf er een invulling aan. Daarom hebben we het NOM-keur opgezet. Nul op de Meter is daarbij de maatlat, maar welke eisen horen daar nu bij op het gebied van binnenklimaat, comfort, onderhoud en instandhouding? Het is méér dan alleen het energiesommetje. Momenteel zijn we bezig met NOM-ready. No regret-maatregelen zijn daarvan een afgeleide. Het idee: als in één keer naar NOM niet lukt, zou je dat in stappen moeten kunnen doen over een periode van bijvoorbeeld twintig jaar. Dat in stappen uitvoeren heet NOM-ready renoveren. De maatregelen die je dan neemt zouden dan no regret-maatregelen moeten zijn: maatregelen waar je later geen spijt van krijgt. Het is eigenlijk jammer dat de term een wat negatieve lading heeft. Wat mij betreft zou het ‘tussenstappen in een triomftocht’ moeten heten, of iets dergelijks. Maar dat klinkt niet lekker.”
En daaraan moet je rekenen. Hoe gaat dat?
“Precies. De rekentool die we hebben opgezet, maakt die reis naar NOM inzichtelijk. Het is een communicatietool die aannemers en installateurs – maar liever nog zien we system integrators: partijen die bouw en installatie combineren – kunnen inzetten. Het onderscheidende met bestaande rekenprogramma’s, is dat deze tool ook de bestaande situatie inzichtelijk maakt. Op basis van gebouwtype, installaties, infiltratie en de verliesposten voor gevel, dak en tapwater kun je de huidige energierekening verklaren. In de andere tools reken je bovendien vaak maar één concept door, deze maakt diverse scenario’s zichtbaar.”
Heb je voorbeelden van spijtmaatregelen?
“Die kennen we. Als je denkt vanuit exploitatie en TCO (total cost of ownership) is het niet slim om te beginnen met alleen een warmtepomp als maatregel. Na vijftien jaar moet deze weer vervangen worden én heb je vijftien jaar een flinke energierekening betaald. De warmtevraag reduceer je immers niet met een warmtepomp. Comfort in een woning ga je ook niet verbeteren door niets te doen aan koudebruggen, ventilatie en infiltratie (luchtdichtheid) en er dan wel zo’n brute machine te installeren. Een logische eerste stap is dus de schil en de ventilatie aan te pakken. Maar als je dat dan doet, doe dan wel de héle schil en niet bijvoorbeeld de gevel wel en de vloer niet. Dat kan zorgen voor condensatie bij de vloeren, met schimmels tot gevolg. Allemaal beestjes die je binnenklimaat vernachelen. Isoleer dus de gevel, maar dan ook de vloer. Vloerverwarming plaatsen zonder een goede isolerende onderlaag is ook zonde. En het is jammer om de zolder van binnenuit te isoleren, terwijl misschien het hele dak wel aan vervanging toe is.”
Geeft de tool kant-en-klare adviezen?
“Nee. We hebben het niet over techniek. Maar je kunt wel op basis van de specificaties van een product het effect ervan berekenen. We willen uit de techniekdiscussie blijven.”
Zijn aannemer en installateurs al voldoende op de hoogte?
“Iedereen preekt toch nog een beetje voor eigen parochie. De aannemer zoekt het bouwkundig, de installateur zoekt het in een installatie. Vandaar dat wij liever die al genoemde system integrator zien: een partij die beide disciplines combineert. Dan krijg je een andere dynamiek in de markt. Hierom zijn we in 2017 ook gestart met de training No Regret naar Energieneutraal in opdracht van de VNG. Daar zaten architecten, bouwers en installateurs bij. Een groot deel blijft de tool gebruiken: onze gebruikersgroep bestaat uit circa 200 personen momenteel. De tool is nu nog een Excelsheet met bijbehorende handleiding. Er is een versie voor hoogbouw, specifiek gericht op vve’s en corporaties en een versie voor woningen. We werken nu aan een online versie met maandelijkse updates. Die zal naar verwachting in de zomer live gaan en wordt een tool op abonnementenbasis.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.