Tijdelijke huisvesting in leegstaande (kantoor-)gebouwen haalt de druk op de woningmarkt van de ketel. Bouwbedrijf A. Huurdeman BV ontwikkelde Flex Studio’s voor deze inbouw. Ze worden gebouwd met losmaakbare elementen. “Het proefmodel dat er nu staat hebben we al vier keer uit elkaar gehaald”, zegt directeur Remco Swaab.
Het proefmodel staat in de werkplaats van het Amersfoortse bouwbedrijf. Een eerste project zit in de pijplijn, al blijken opdrachtgevers en eigenaren het nog best ingewikkeld te vinden. “Dat vinden ze ook als wij zelf een pand willen huren voor tien jaar om daar de studio’s in te bouwen. Koudwatervrees? Misschien. Het heeft ook met fiscaliteit te maken. Voor het verhuren van een woning gelden andere regels dan voor het verhuren van een bedrijfspand. Fiscaal is dat laatste eenvoudiger.”
Niettemin: er is zoveel leegstaande kantoorruimte en anderzijds een grote behoefte aan tijdelijke huisvesting. Flex Studio’s is bedacht voor studenten, statushouders, vluchtelingen en mensen die in scheiding liggen. “Zij hebben voor korte tijd woon- en leefruimte nodig”, zegt Swaab. Tijdelijk is – volgens de wet – maximaal 10 jaar.
Ideeën voor circulariteit
De oorsprong van het idee gaat terug naar de Rabo Circulair Challenge, een traject dat het bouwbedrijf – samen met bedrijven uit allerlei sectoren – deed op uitnodiging van de Rabobank. Thema was circulariteit. “Wij wilden een bouwmethodiek ontwikkelen waarbij je als opdrachtgever circulaire elementen kan kopen en zelf in elkaar kan zetten. Waarbij je elementen kan toevoegen om een extra kamer te maken, elementen met een dubbele pui kunt vervangen door een schuifpui, et cetera. En dat je die elementen dan ook weer kan inleveren. In de engineering stuitten we echter op de bestaande regelgeving. We kregen dat idee niet uitontwikkeld.”
Flex Studio’s kwam vervolgens op het pad van de bouwer. Swaabs compagnon Ilja de Wolf is ook duurzaamheidsambassadeur bij Gemeente Amersfoort. “De gemeente had enkele initiatieven ondersteund met subsidie, maar die ideeën kwamen niet verder. Een van die ideeën ging over hoe je in bestaande panden met elementen een doos-indoosprincipe inclusief badkamer en keuken kunt bouwen. De gemeente vroeg of hij de bedenker kon koppelen aan ondernemers die dit idee verder konden brengen. We vonden dit zo interessant dat we het zelf hebben overgenomen – de bedenker wilde met pensioen. In een jaar tijd hebben we het ontwikkeld tot een maakbare versie.”
In elkaar klikken
Wat er is uitgedacht is leverbaar, maakbaar en hanteerbaar, vervolgt Swaab. “Het box-in-boxprincipe is één, maar je moet het ook kunnen tillen en verwerken en het moet aan eisen voldoen. Dat is gelukt.” De studio’s worden gebouwd met elementen van 2,40 of 2,60 m hoog en 60 cm breed. Die elementen bestaan uit gipsvezelplaat aan beide buitenzijden met in de kern een honingraatstructuur van karton die fungeert als afstandhouder en zorgt voor stabiliteit. Alle verbindingen in de studio zijn te klikken. Een soort mannetje-vrouwtjeverbinding, legt Swaab uit. “Je klikt het in een elkaar, er wordt een brandwerende lijm tussen geplaatst en dan zit het dicht. Ook de kozijnen klikken we er in en zijn er weer uit te halen.”
Losmaakbaarheid
Want tijdelijkheid betekent losmaakbaar bouwen. Zijn de studio’s na een paar jaar niet meer nodig, dan zijn de elementen weer uit elkaar te halen en opnieuw te gebruiken. “Mochten ze na de zoveelste keer hergebruik niet meer bruikbaar zijn vanwege bijvoorbeeld een beschadiging, dan zijn de grondstoffen goed te scheiden en kunnen hiervan weer nieuwe elementen worden geproduceerd.”
Ook de genoemde brandwerende lijm is weer los te halen. “Daar hebben we een apparaatje voor. Daarmee halen we de restanten van de lijm weg. Het proefmodel dat er nu staat hebben we al vier keer uit elkaar gehaald en weer in elkaar gezet.”
Leidingen en installaties
Bij het plaatsen van studio’s in bestaande panden is de vraag hoe om te gaan met installaties en leidingwerk en doorvoeren. De Flex Studio’s hebben één element met daarin sanitair, installaties, meterkast en de aansluiting voor de keukenblokken. Het warmtapwater wordt door een eigen boiler in de technisch ruimte bij de badkamer gemaakt. Het toilet is een vacuümtoilet, een techniek die onder meer wordt toegepast op cruiseschepen. “Daardoor hoeven we geen gaten te boren door de vloer naar beneden toe, maar kunnen we op het bestaande leidingwerk aansluiten. Je kan hiermee namelijk leidingen bovenlangs laten lopen. Dat kan met meerdere technieken, maar met vacuümtechniek bestaat de minste kans op storing.”
Op dezelfde vacuümtechniek worden ook de douchebak en wastafels aangesloten. In een bestaand kantoorpand kunnen op die manier alle studio’s op een verdieping op de bestaande toiletgroep worden gekoppeld. “Het tracé en de pomp moeten we per pand wel serieus engineeren. Een pijp bovenlangs kun je bijvoorbeeld niet onbeperkt lang maken.” Het gebruik van de bestaande infrastructuur voor de luchtbehandeling en verwarming houdt het pand gezond, stelt Swaab. De bestaande installatie blijft immers in gebruik en dus in onderhoud. “Verandert het pand na 10 jaar weer van bestemming – zeg: het wordt weer een kantoor – dan heb je nog wat aan die installatie. We doen geen blijvende veranderingen aan het pand.”
Flex Studio’s is helemaal gericht op tijdelijkheid, maar de kwaliteit is volgens de bouwer voldoende om de Flex Studio’s permanent toe te passen.
Dit artikel is gepubliceerd in Aannemer 08-2022.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.