Ecodorp Boekel is in aanbouw. Onder collectief opdrachtgeverschap van 24 volwassenen en 12 kinderen verrijzen er bij het Brabantse dorp 36 circulaire woningen die met ecologische materialen gebouwd worden. Aannemer volgt de ontwikkeling van de wijk op de voet en zal in een aantal afleveringen aandacht besteden aan enkele milestones. Deze keer: de prefab kalkhennepwanden. Een relatief nieuwe bouwmethode met veel bouwfysische voordelen.
De 36 eco-woningen in Boekel krijgen steeds meer vorm. Op de een na laatste dag van juni werd begonnen met het plaatsen van de prefab kalkhennep wanden op de geopolymeer funderingen waar Aannemer in de eerste aflevering aandacht aan besteedde. De wanden vormen een monolithisch geheel zonder spouw. Dat kan, omdat kalkhennep een optimale dampdoorlatende en vochtregulerende werking heeft in combinatie met de houtskeletbouw. Deze vormt de constructieve ruggengraat van de gevel. Aan de binnenkant wordt de kalkhennep wand afgewerkt met een MAGOXX board van magnesiumoxide dat bekend staat om zijn brandveilige en recyclebare eigenschappen. Aan de buitenzijde zijn houten rabatdelen bevestigd op een latwerk waardoor de tussenruimte kan ventileren.
Tekst gaat verder onder de foto’s
Na de aanleg van de fundering van geopolymeer materiaal koos ecologisch bouwbedrijf ECO+BOUW wederom voor een opzienbarend natuurlijk bouwmateriaal: kalkhennep. De afgelopen vijf jaar werd op relatief bescheiden schaal ervaring opgedaan met dit mengsel van hennephout en hydraatkalk in voornamelijk de particuliere bouwsector, maar de laatste tijd krijgt leverancier van de prefab kalkhennepwanden voor Ecodorp Boekel, Dun Agro Hemp Group uit Oude Pekela, het steeds drukker.
Prefab productie kalkhennep bouwelementen draait overuren
De prefab productie van kalkhennep bouwelementen draait overuren bij Dun Agro Hemp Group in het hoge noorden. Steeds meer ecologische zelfbouwers, architecten en non-profitorganisaties hebben het materiaal in het vizier als gevel-, binnenwand- of vloerelement. “We krijgen het steeds drukker”, zegt bedrijfsleider Herman Kaijser, “ook in het buitenland.”
De van oorsprong hennepteler heeft sinds enkele jaren een prefab productiefaciliteit in Oude Pekela, omdat de vraag steeds meer toenam. “Geperst hennephout in combinatie met gehydrateerde kalk heeft een constante kwaliteit en is daardoor uitstekend geschikt om als prefab elementen te verwerken.”
In de fabriek maakte Dun Agro Hemp Group voor het project in Boekel een mal van een hsb-wand. In de bekisting wordt het mengsel van kalk en hennephout gestort. Onder een grote pers wordt de smurrie circa een kwartier tot een massief blok geperst. Na 2 maanden droging en uitharding is het element klaar voor montage op de bouw. De elementen voor EcoDorp Boekel variëren in maatvoering; alle zijn 2 meter 66 centimeter hoog en 2 à 3 meter breed.
Dampopen constructie
Volgens directeur Patrick Schreven van ECO+BOUW is het nog niet vaak voorgekomen dat prefab kalkhennepwanden voor een dergelijke grote serie woningen als voor het Ecodorp worden toegepast. Schreven koos onder meer voor kalkhennep, omdat de opdrachtgever het graag wilde en het materiaal op grote schaal CO2 en stikstof bindt en een dampopen werking heeft. Zodoende zijn een spouw en folie overbodig en kan er dus efficiënter worden gebouwd.
De ecologische bouwer koos voor een prefab versie, omdat bij een ‘groot’ project als Ecodorp handmatige verwerking van kalkhennep op de bouwplaats te tijdrovend en te kostbaar is. “Bovendien moet dat heel nauwkeurig gebeuren. Dun Agro Hemp Group heeft een eigen productiefaciliteit opgezet na jarenlang onderzoek naar een optimaal prefab proces van kalkhennep elementen dat uitmondde in de bouw van een prefab kalkhennepwoning.”
Aanpassingen kalkhennep gevelelementen
Overigens had de prefab constructie voor de 36 circulaire woningen in Ecodorp nog wat voeten in de aarde. Samen met Dun Agro Hemp Group en de project-architect Huub van Laarhoven heeft ECO+BOUW aanpassingen gemaakt aan de kalkhennep gevelelementen. “Er zijn allerlei verbeteringen doorgevoerd aan bepaalde detailleringen”, zegt Schreven. “Zo zijn er bevestigingen aangebracht voor de kozijnen om deze makkelijker te plaatsen. Bovendien heeft elk element op vier plekken opleggingen gekregen om de Cross Laminated Timber verdiepingsvloer te dragen. Dat maakt het wel wat bewerkelijker in de engineering, maar in het werk zoiets doen, is niet haalbaar. Nu kun je met prefab gewoon doorbouwen, ongeacht de temperaturen. Kalkhennep kun je onder een bepaalde temperatuur niet in het werk storten.”
Lange uithardingstijd
Na de productie van de kalkhennep wandelementen moesten ze eerst twee tot drie maanden uitharden. Als je een nadeel van het materiaal moet noemen, is de lange uithardingstijd. Schreven vindt dat niet zo’n punt: je moet er rekening mee houden in de planning. Na een intensieve werkvoorbereiding was het op 29 juni zover: de eerste prefab elementen kwamen aan op de bouwplaats. “Een spannend moment, zeker omdat we voor de eerste keer met deze prefab kalkhennepwanden werken.”
Veel bouwfysische voordelen door Moeder Natuur
Kalkhennep heeft veel bouwfysische voordelen die door Moeder Natuur veroorzaakt worden. Hennep is dampdoorlatend en zorgt voor een goede constante luchtvochtigheid, een ideale factor voor het binnenklimaat in gebouwen. Verder neemt kalkhennep veel warmte op. Daardoor blijven gebouwen in de zomer op een natuurlijke manier koel.
De kalkhennepwanden in EcoDorp hebben een Rc-waarde die niet hoger is dan de traditionele isolatiematerialen, maar volgens Schreven is de isolatiewaarde alleen niet heilig. “De hoge mate van dampdoorlatendheid en warmte-accumulatie zijn eveneens zeer belangrijk voor een gezond wooncomfort. Bovendien ontbreken er chemische stoffen in de kalkhennepwanden en kun je het materiaal hergebruiken.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.