Als het over circulair bouwen gaat, lijkt het soms alsof het proces ingewikkeld móét zijn. Nico Heijmen pleit voor plukken van laaghangend fruit. Zijn Infinity Repair renovatieconcept voor houten kozijnen is er een voorbeeld van. Driekwart van het kozijn blijft zitten. Alleen het slechte deel wordt vervangen, op de meest hoogwaardige manier.
Nico Heijmen geeft een voorbeeld uit zijn eigen vakgebied. Bij een project worden vanuit de circulaire gedachte kozijnen hergebruikt. De bestaande kozijnen gaan er daarbij allemaal uit. Kozijnen die nog goed zijn, worden elders op een nieuw project verwerkt, slechte kozijnen worden deels hergebruikt. Heijmen somt op en concludeert: “Duur sloopwerk en allemaal bewerkingen die aan het kozijn gedaan moeten worden, om uiteindelijk te kunnen vertellen: ‘kijk eens wat we hier hebben gedaan’. Veel engineeringskosten ook, want er is geen standaard bewerking mogelijk. Dat wordt eigenlijk onbetaalbaar. Experimenteren? Je kunt gewoon berekenen dat het nooit haalbaar is. Dan wordt er geroepen dat het circulair is, maar ik vind het, door alle extra handelingen die nodig zijn, mínder circulair dan wat wij doen.”
‘We willen CO2 besparen, duurzaam bouwen, circulair bouwen – dit is laaghangend fruit’
Deelelement
‘Wij’ is Infinity Repair. Een renovatieconcept dat circa drie jaar geleden op de markt is gebracht door Heijmen in samenwerking met Sigma en inmiddels is toegepast in tientallen projecten. Uitgangspunt is behoud van het goede gedeelte van het houten kozijn en vervanging van het slechte of kwetsbare deel. Met behulp van een freesmal worden de kozijnstijlen in S-vorm doorgefreesd tussen het aangetaste en te monteren nieuwe deelelement van Accoya. Daarbij kan er met één mal worden gewerkt voor alle typen houten kozijnen. Via een contramal wordt de deuvelverbinding met behulp van een van de voorgeschreven epoxylijmen gemaakt.
Keep it simple, is zijn pleidooi. “Wij halen er niets uit. We doen de bewerking op het kozijn.” Er gaat beter glas in – HR++ in de meeste gevallen – en de luchtdichting wordt zo nodig verbeterd. “Daar is tegenwoordig een renovatieflapje voor. Dat timmeren we op het kozijn tegen de neggekant aan met een lat en dan hebben we dat ook opgevangen.”
Tekst gaat verder onder foto’s
Resultaat: het kozijn kan weer mee voor dertig jaar (dat garandeert het concept), maar waarschijnlijk veel en veel langer. Via een chip in het deelelement zijn ook nog eens allerlei projectgegevens uit te lezen, waaronder de montagegegevens voor de vakman. Het hele proces is KOMO-gecertificeerd. Er is weinig materiaal, weinig transport en er is ook geen grote bouwplaats nodig. “Geen bokken, geen kraan. Een eenvoudig schildersteiger volstaat vaak voor de uitvoerende partij, meer niet.”
Rekenmodel
Heijmen staaft zijn circulaire pleidooi met rekenmodellen van Centrum Hout. Van een project van 45 woningen aan de Hofstedestraat in Rotterdam – uitgevoerd door Kloet Onderhoud – heeft hij de cijfers van verschillende scenario’s paraat.
De bestaande kozijnen van gevingerlast grenen bedragen in totaal 28 kuub, wat volgens het rekenmodel overeenkomt met 22.226 opgeslagen kg CO2. “Daar halen we 8,19 kuub uit. Dat weten we exact, omdat we alle deelelementen inmeten. Dat komt overeen met 6501 kg vastgelegde CO2. En we brengen daar Accoya voor terug, wat 6350 kg vastgelegde CO2 is.”
De besparing ten opzichte van een nieuwe kozijn is dan 71 procent kg CO2. “Als je nieuwe kozijnen zou aanbrengen, dan ga je de oude weggooien. Daar komt wat nieuws voor terug, zeker, maar in eerste instantie ga je er 22.226 kg aan CO2uithalen, wat overeenkomt met 99.223 km aan uitlaatgassen van een gemiddelde gezinsauto.”
“Nog beroerder wordt de som als men besluit om kunststof kozijnen terug te plaatsen”, rekent Heijmen verder. “Dan ga je nóg eens 138.913 kg CO2 verspillen, want dat heeft het gekost om die kunststof kozijnen te produceren. Dat is samen 161.139 kg CO2, oftewel 719.370 km aan uitlaatgassen.”
En dan is dit een project van nog maar 45 woningen. “Ik hoop hiermee bewustwording te creëren bij partijen in de bouw. We willen CO2 besparen, duurzaam bouwen, circulair bouwen – dit is laaghangend fruit. Als we de 720.000 stuks kozijnrenovaties die jaarlijks plaatsvinden op deze manier benaderen, dan hebben we het over een besparing van miljoenen kilo’s CO2-uitstoot. En daar hoeven we niet zoveel ingewikkelds voor te doen. Alleen anders gaan handelen.”
Verban in ieder geval zoveel mogelijk de kunststof kozijnen, gaat hij verder. “Op sommige lastig te bereiken plekken kan ik het me voorstellen in verband met onderhoud, maar als het enigszins kan: kappen ermee. Het is een product waarvan we ons over twintig à dertig jaar afvragen wat we er toch mee moeten. Recyclebaar? Als je met ingewijde techneuten praat, blijkt dat ze nog geen vijf procent oud kunststof kwijt kunnen in nieuwe producten, anders gaat het nieuwe materiaal al te zwaar degraderen en haal je de kwaliteitsnormen niet meer. Kortom: je moet twintig kunststof kozijnen shredderen om één nieuwe te kunnen maken.”
Hout composteren
Dan nog het afgedankte stuk kozijn. Daarvan zou je eigenlijk de verfresten willen afschrapen, zegt Heijmen. “Maar dan zit je ineens in de recyclingwereld, met alle vergunningen die daarbij horen. In Nederland is dit qua wetgeving nog niet akkoord.”
Wat als het zou mogen? “Dan hebben we weliswaar een paar emmers verfafval, maar dit is nog altijd beter dan het geheel de verbrandingsoven in of naar een andere vernietiging. En als het hout schoon is, kun je het composteren. Breng het weer terug de natuur in. Dan is het een voedingsbodem en is het hout optimaal gerecycled. Dat lijkt mij beter dan allerlei dure herbestemmingen en ingewikkelde processen. Het is het kwetsbaarste gedeelte dat je er uithaalt, waarschijnlijk met al enige schimmelvorming erin. Ook hier pleit ik voor laaghangend fruit.”
Planning
Niet alleen technisch is het Infinity Repair-concept goed doordacht, er hangt ook een industriële planning aan, gebaseerd op alle uitvoerende handelingen opgedeeld in een kwartier. Daarmee kan een woning per dag worden gedaan.
Dit zorgt voor duidelijkheid, zowel in afspraken met de opdrachtgever over bijvoorbeeld doorwerkmaatregelen, als met bewoners. “De afsprakenkalender is zo strak als een snaar en werkt geweldig, zoals een lean planning is bedoeld”, zegt Heijmen. “Weken vooraf zijn bewoners geïnformeerd. Het is allemaal veel duidelijker. Op het project van Kloet was de bewonersbeoordeling gemiddeld een 9,0. Dat is bizar hoog.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.