Luchtdicht renoveren: niet ingrijpend, wel energiezuinig

Bij het energetisch verbeteren en aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad is het dichten van kieren in de gebouwschil een stap die niet heel ingrijpend is, maar wel veel opbrengt. Met de juiste kennis en materialen kunnen aannemers en vastgoedonderhoudsbedrijven hun opdrachtgevers helpen bij het terugdringen van klachten over geluidsoverlast, tocht en kou.

De stip op de horizon is helder: in 2050 is de woningvoorraad in Nederland energieneutraal en van gas los. Maar tot die tijd moet er veel gebeuren: er zijn alleen al ruim 2 miljoen corporatiewoningen die moeten worden verbouwd. Het onderwerp ‘van gas los’ maakt momenteel de tongen los in Nederland, zowel onder professionals als onder particulieren. Moeten we wel écht van het gas af, of zijn er groene alternatieven? Is de warmtepomp dé nieuwe warmteopwekker? Komt er wel of geen stadsverwarming in deze wijk? En welke kansen biedt waterstof voor de gebouwde omgeving?

Waar weinig discussie over is, is het nut en de noodzaak van vraagbeperking. De meest duurzame energie is energie die je niet gebruikt – stap 1 in de Trias Energetica. Isoleren, het verbeteren van de luchtdichtheid en de het aanpakken van de ventilatie zijn daarin te nemen stappen.

Een betere woning

Woningcorporaties zien zich in deze grote verbouwingsopgave voor Nederland voor grote uitdagingen gesteld: integrale renovaties van tientallen woningen om grote labelsprongen te maken, complexe processen als badkamerrenovaties in bewoonde staat en lastige problemen als geluidsoverlast, tocht, vocht en schimmel oplossen.

Het to-do lijstje woningverbetering corporaties bestaat uit:

• Keuken- en badkamerrenovatie
• Vloerisolatie
• Dakisolatie
• Gevelisolatie
• Beglazing en kozijnvervanging
• Vernieuwen van de schil
• Duurzame energie

Luchtdicht renoveren is een aantrekkelijke oplossing en, mits met de juiste kennis en producten toegepast, niet per se ingewikkeld. Uitgekiende luchtdichting met hoogwaardige materialen maakt een einde aan geluidsoverlast en kou in huurwoningen. Met kleine aanpassingen is dat eenvoudig te doen.

Perfecte ritssluiting

We bouwen een huis om ons te beschermen tegen weersinvloeden van buitenaf en om een behaaglijk binnenklimaat te realiseren. Luchtdicht bouwen is het minimaliseren van ongewenste luchtstromingen in de woning. Dat betekent dat er ongecontroleerd geen koude lucht van buiten naar binnen kan en geen warme lucht van binnen naar buiten stroomt.

Vergelijk het met een moderne ski-jas: een goed isolerende voering die luchtdicht is, maar toch ademt. Overtollig vocht wordt op een gecontroleerde manier afgevoerd. De jas doet echter alleen goed zijn werk als de ritssluiting dicht is. Staat de rits open, dan heb je last van hinderlijke en koude lucht en verlies je onnodig veel warmte. De schil van een gebouw werkt volgens hetzelfde principe als de jas en ritssluiting.

Een goed geïsoleerde bouwschil is de belangrijkste voorwaarde voor energiezuinig renoveren. Lekkages in de bouwschil veroorzaken tocht, kou en energieverlies. Ook kan er schimmelvorming door ontstaan en dat leidt tot bouwschade en hoge kosten.

Luchtdicht bouwen is belangrijk voor:

• Comfort in de woning en voorkomen van tocht
• Energiebesparing, omdat de lucht die binnen komt moet worden opgewarmd en dat kost veel energie
• Behoud van de constructie, want lucht van binnen naar buiten zorgt voor condens in de constructie
• Waterdichtheid, omdat een goede luchtdichting voorwaarde is voor een waterdicht detail
• Geluidwering, want een luchtlek vermindert de geluidsisolatie

Isoleren = ventileren

De aanwezigheid van bewoners verhoogt de temperatuur en luchtvochtigheid in huis, dus isoleren betekent ook ventileren. Om verontreinigde lucht, vocht en warmte af te voeren en verse lucht en koude of warmte toe te voeren. Dat kan via een wtw-installatie, mechanische ventilatiesystemen, natuurlijke ventilatie via ventilatieroosters en natuurlijk door het openen van de ramen.

Basis van duurzaam luchtdicht bouwen

• Zorg dat kieren, naden en scheuren 100% afgedicht zijn
• De luchtdichting moet een doorlopende lijn zijn
• De thermische isolatie moet een doorlopende lijn zijn tussen bijvoorbeeld het isolatiemateriaal en de kozijnaansluiting
• Zorg voor de juiste ventilatie en voorkom infiltratie
• De slagregenkering moet een doorlopende lijn zijn
• Producten toegepast in het binnenspouwblad moeten altijd luchtdichter zijn dan de producten die buiten worden toegepast

Luchtdichte renovatieoplossingen

Bostik is gespecialiseerd in de hierboven genoemde ritssluiting en biedt oplossingen waarmee je voor een goede luchtdichte gebouwschil kunt zorgen. Welke oplossingen dit zijn en waar ze moeten worden aangebracht, is te vinden in het vernieuwde handboek Duurzaam Luchtdicht Bouwen. Hierin staan oplossingen voor slagregendichting, luchtdichting, thermische isolatie en geluidsisolatie – inclusief details.

Meten = weten

Bij luchtdicht bouwen geldt ten slotte ook: meten is weten. De blowerdoortest meet de luchtdichtheid door de woning bloot te stellen aan over- en onderdruk. De lucht die dan ontsnapt of binnenstroomt wordt gemeten en laat zien hoe luchtdicht het pand is. Blowerdoortesten vinden plaats aan het einde van de bouw, voordat het gebouw opgeleverd wordt.

Een warmtescan is een thermografische opname met een speciale infraroodcamera van hoge kwaliteit. Woningcorporaties kunnen met een nulmeting een goed beeld krijgen van de huidige isolatiestaat. Na uitvoering van isolatiemaatregelen, kan men de kwaliteit van de uitvoering controleren, zoals ook opgenomen in het opleveringsprotocol.

Een ultrasoon meting geeft vóór de oplevering van een bouwproject al een goede indicatie van de luchtdichtheid van bouwdetails. De ultrasoon techniek zendt een korte geluidsgolf uit die wordt teruggekaatst door kleine verstoringen in het aangebrachte materiaal. Ultrasoon metingen kunnen tussentijds uitgevoerd worden. Deze metingen zijn te verkiezen boven blowerdoortesten. Bij een blowerdoortest zijn wijzigingen nadien bijna niet meer door te voeren. De tussentijdse ultrasoon meting zorgt ervoor dat wijzigingen en verbeteringen tijdens de bouw mogelijk zijn. Hierdoor verbetert de kwaliteit van de woning en dit beïnvloedt een latere blowerdoortest positief.