Bij onderhoudsinspecties door de verhuurder worden aan een aantal blokken rijtjeswoningen opmerkelijke horizontale scheuren in het gevelmetselwerk vastgesteld. Het gaat om scheuren in de lintvoegen, waarbij deze zich aan weerszijden van de kozijnen steeds in dezelfde lintvoeg openbaren. TechnoConsult constateert dat deze schade is ontstaan als gevolg van het corroderen van de hier aanwezige ingemetselde oude kozijnankers.
De woningen in deze casus betreffen traditionele rijtjeswoningen uit 1966, voorzien van baksteen metselwerkgevels met houten kozijnen en platvol geborstelde voegen. De woningen zijn voorzien van zadeldaken. De achtergevels zijn op het (zuid)westen georiënteerd. In het verleden zijn de gevels voorzien van na-isolatie van vlokken minerale wol.
Waar de gevels tot voor kort nauwelijks scheuren vertoonden, worden nu plotseling bij nagenoeg alle woningen opmerkelijke horizontale scheuren vastgesteld. Het schadebeeld is bij alle woningen gelijk: horizontale scheuren in lintvoegen, enkele steenlagen vanaf de boven- of onderzijde van raamopeningen, zowel op de begane grond als de verdieping. De scheuren gaan regelmatig gepaard met uittredende voegen of delaminatie van stenen. De verhuurder vreest voor constructieve schade en schakelt TechnoConsult in voor onderzoek en advies.
Doorgeroeste kozijnankers
TechnoConsult doet ter plaatse onderzoek. Vastgesteld wordt dat de gevels inderdaad diverse horizontale scheuren vertonen in de lintvoegen, waarbij deze zich aan weerszijden van de kozijnen steeds in dezelfde lintvoeg openbaren.
Voegen bij de scheur zijn veelal losgedrukt of deels uitgevallen en diverse omliggende gevelstenen (strengpersstenen) zijn gebroken. De gevels vertonen geen wezenlijke deformaties uit het gevelvlak, behoudens de afgedrukte delen van de gevelstenen.
Met detectieapparatuur is vastgesteld dat zich ter plaatse van de scheuren naast de kozijnen metaal in de gevel bevindt. Absorptieproeven met de Karstenbuisjes wijzen uit dat het gevelmetselwerk een sterke wateropname heeft, een hydrofobering is niet aanwezig. De gevel wordt geopend bij een scheur naast het kozijn, waarbij in de gescheurde voeg een sterk gecorrodeerd (oud) kozijnanker (haakanker) wordt aangetroffen. Het anker is volledig doorgeroest en sterk geëxpandeerd.
Zichtbaar is dat de kozijnen op de begane grond in het verleden zijn vervangen, waarbij de voormalige kozijnankers zijn teruggebogen en in het buitenblad zijn achtergebleven. De voorgevel vertoont soortgelijke schades niet, ondanks dat bij deze gevels met detectieapparatuur is vastgesteld dat ook hier kozijnankers in het buitenblad zijn opgenomen.
Ter verificatie is een controle uitgevoerd van de spouwankers in de gevel. Het buitenblad is op het kalkzandstenen binnenblad verankerd door middel van thermisch verzinkte haakankers. De ankers verkeren in goede conditie, er is geen sprake van corrosie aan de ankers en de condities in de spouw worden als droog beoordeeld. Van een constructieve schade is geen sprake.
Splijtkrachten
De scheuren en gebroken stenen in de achtergevels naast de kozijnen zijn het gevolg van het corroderen van de hier aanwezige ingemetselde kozijnankers. De metalen ankers zijn onvoldoende corrosiebestendig, waardoor deze onder invloed van vocht in het buitenblad zijn gaan roesten. De corrosie gaat gepaard met een sterke expansie, wat heeft geleid tot het ontstaan van horizontale scheuren in de voegen en plaatselijk breuk in de bakstenen. Strengpersstenen zijn slecht bestand tegen splijtkrachten, waardoor de buitenste schol van de steen vanaf het breukvlak wordt losgedrukt en naar buiten wordt gedrukt. Zodra de gevel eenmaal gescheurd is kan inwatering vrij optreden, waardoor een progressief schadebeeld ontstaat.
Opgemerkt wordt dat het toepassen van ingemetselde kozijnankers in het buitenblad volgens hedendaagse inzichten wordt ontraden. Enkel een bevestiging aan het (dragende) binnenblad volstaat. In het verleden is een verankering aan het buitenblad echter vaker toegepast, waarbij dergelijke schades op termijn kunnen ontstaan.
De schade beperkt zich in hoofdzaak tot de achtergevels van de woningen. Hoewel dezelfde kozijnankers ook aan de voorzijde van de woningen aanwezig zijn, blijft schade hier uit. Dit laat zich verklaren op basis van de vochtbelasting op de gevels. De achtergevels zijn op het (zuid)westen georiënteerd, wat in Nederland de overwegende regenbelaste zijde betreft. Het buitenblad wordt aan de achterzijde van de woningen dus vaker en meer met vocht belast, zodat eerder corrosie aan de ankers optreedt.
Hogere vochtbelasting
De gevels zijn voorzien van na-isolatie. Doordat de spouw volledig is gevuld met isolatiemateriaal is de luchtspouw in de gevels komen te vervallen. Droging van het buitenblad kan hierdoor effectief enkel nog vanaf de buitenzijde plaatsvinden. Als gevolg van het na-isoleren van de gevels zal het buitenblad hierdoor na regen langer vochtig blijven. Het hydrofoberen van het buitenblad kan dit effect elimineren, maar van een hydrofobering is bij de onderhavige woningen geen sprake.
Hiernaast kan er bij koud weer sprake zijn van enige inwendige condensatie, waarbij het condensatiepunt in de constructie zich heeft verplaatst naar de achterzijde van het buitenblad. Voorheen werd dit condensvocht via de spouwconstructie weggeventileerd, maar met het vervallen van de luchtspouw kan droging enkel aan de buitenzijde optreden. Ook dit effect zal bijdragen aan een hogere vochtbelasting op het buitenblad.
Maatregelen
De verhuurder is opgelucht nu vaststaat dat er geen sprake is van constructieve schade. Besloten wordt om alle oude kozijnankers preventief te verwijderen, beschadigde gevelstenen te vervangen en de scheuren te herstellen.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.