Een ongeval met een medewerker op een bouwplaats zette Cees van Dillen, directeur Van Dillen Bouw, flink aan het denken én doen. “Stop veiligheid al in het ontwerp”, is zijn dringende advies aan de sector.
14 november 2014. Het is de dag waarop het zoontje van Aron de Jong, werkzaam bij Van Dillen Bouw, voor het eerst gaat wennen op de basisschool. Tegelijkertijd staat op een bouw in Utrecht een serie geprefabriceerde kozijnen klaar om te worden verwerkt. Het betreft de renovatie van 192 portiekwoningen op Kanaleneiland Zuid, waarin in korte tijd een nieuwe badkamer, toilet en keuken worden gerealiseerd. Daarnaast krijgen de woningen aan de achterkant een uitbouw met balkon, wordt de buitenschil opnieuw geïsoleerd en worden er nieuwe kozijnen geplaatst.
Het is 10.30 uur als het noodlot toeslaat: één van de gevelelementen met een gewicht van 650 kg valt om. Bovenop de dan 43-jarige Aron. Hij overleeft het ternauwernood. Na diverse pittige operaties volgt een maandenlang revalidatieproces.
Impact
De impact van het ongeval is groot. Voor het gezin met kleine kinderen, maar zeker ook voor het bouwbedrijf. “Zijn vader, ooit medewerker bij Van Dillen, had hem aangeraden om bij ons te gaan werken. Want daar ben je oké”, zegt directeur Cees van Dillen, nog zichtbaar aangedaan. “Hoewel de bouwplaats later werd goedgekeurd – alle veiligheidsmaatregelen waren genomen – vreet zoiets toch aan je. Het heeft ons allemaal flink door elkaar geschud.”
Er zijn vlak na het ongeluk zelfs twijfels over prefab. “Ondanks dat we bij Van Dillen ons elke dag enorm bewust zijn van de risico’s en er alles aan doen om ongelukken te voorkomen, zet zo’n ongeluk je aan het denken over wat je doet.”
‘Het beste PBM zit tussen je oren’
Veiligheid
Afscheid nemen van prefab deed Van Dillen niet. Sterker nog, hij ontwikkelde in 2019 de Prefab Fabriek, dat goed isolerende gevelelementen en modulaire houten prefabwoningen levert. Wel werd de focus op veiligheid, dat altijd al prioriteit had, verscherpt. “Er moet sneller worden gebouwd en met prefab kan dat. Maar naast de kansen die het biedt, kleven er grote risico’s aan. Daarom moeten de bouwmethode en de daarbij behorende veiligheidsvoorzieningen al in het ontwerp, en dus in de aanbesteding (zie kader), worden meegenomen. Nog lang niet iedereen in de keten is daarvan doordrongen. Omdat er nagenoeg geen standaard is, checken wij alles – elke aansluiting, elke hijsmethode etc. – vooraf op veiligheid.”
Zelf nadenken
En er is meer veranderd. De externe veiligheidscoördinator is vervangen voor een intern exemplaar. In de persoon van Aron. “Hij brengt veilig en gezond werken onder de aandacht. Houdt ons bij de les. Onder het motto: wat ik meemaakte, wil ik anderen besparen.” Hijsvoorzieningen zijn verbeterd en er worden nu stickers over schroeven geplakt. Die moet je eerst lezen voordat je ze kunt losdraaien. In de communicatie wordt veiligheid bovendien nog meer benadrukt. “Veiligheid moet een vast onderdeel zijn van wat je dagelijks doet. Omdat het van jezelf moet, niet van een ander. Die boodschap proberen we over te brengen: is iets niet veilig volgens jou, stop dan.”
Het best PBM zit volgens Van Dillen tussen je oren. “Blijf zelf nadenken over de consequenties van werken met bepaalde methodes. Ken de mogelijkheden en beperkingen ervan.”
Continu aandachtspunt
Veiligheid blijft een continu aandachtspunt, benadrukt Van Dillen. “Simpelweg vertellen dat een werkplek veilig moet zijn, werkt niet. Je moet echt naar de bouwplaats om de medewerkers zelf aan te spreken. Dat doen we nu. We breken in, leggen het werk stil en het moet meteen anders. Het ongeval met Aron bewijst maar eens dat je nooit alle risico’s kunt afdekken, maar het bewustzijn kan altijd nóg beter.”
Veiligheid in Aanbesteding
RI&E, V&G, toolbox, VCA, LMRA, veiligheidscoaches. Het zijn allemaal belangrijke instrumenten om de veiligheid in de bouw te vergroten. Maar ze hebben geen zin als veiligheid niet ‘top of mind’ is. Daarom is ViA – Veiligheid in Aanbesteding – in het leven geroepen.
Vanaf 1 januari 2022 nemen opdrachtgevers en opdrachtnemers die de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB) hebben ondertekend, veiligheidsbewustzijn als verplichting op in aanbestedingen en contracten. Wie op dat moment niet voldoet aan een bepaald niveau op de zogeheten Veiligheidsladder – een hulpmiddel voor het meetbaar, inzichtelijk en vergelijkbaar maken van veiligheidsgedrag –maakt bij aanbestedingen geen kans.
Een bedrijf binnen ViA moet door middel van een certificaat aantonen op welke trede van de ladder het zich bevindt. Dit is onder andere afhankelijk van de contractwaarde en het risico van de werkzaamheden. Bouw je bijvoorbeeld woningen met een contractwaarde kleiner dan 1 miljoen euro, dan volstaat een eigen evaluatie op basis van een online vragenlijst, gecombineerd met een gap-analyse en een actieplan. Dit alles wordt geverifieerd door een certificerende instantie. Is de contractwaarde bij woningbouw groter dan 5 miljoen, dan wordt de volledige audit door een dergelijke instelling uitgevoerd.
Per 1 januari 2022 is trede 2 van de Veiligheidsladder verplicht; op 1 januari 2024 zelfs trede 3. Een hogere trede bereik je alleen als je meer aandacht besteed aan veiligheid.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.