Van Wijnen doet bij een project van 60 appartementen in Leeuwarden, genaamd Nijlân, ervaring op met het gebruik van chips en scanners op de bouw. Elk geplaatst bouwdeel wordt gescand, wat weer te zien is in een computermodel. “We zien per dag precies wat we moeten maken.”
Efficiënt bouwen is virtueel driedimensionaal bouwen. Van Wijnen laat dat zien bij de bouw van 60 appartementen in de wijk Nijlân in Leeuwarden. Het complex verrijst in slechts 100 werkdagen. Zo’n korte bouwtijd was vroeger ondenkbaar. “Voorheen moest je een jaar uittrekken voor een vergelijkbare opdracht”, zegt uitvoerder Alex Dees. Een goed begin is letterlijk het halve werk. Een kortere bouwtijd levert, zeker in de beperkte ruimte van een stedelijke omgeving, door een uitgekiend proces voordelen op: minder afval, minder en korter overlast, minder logistieke bewegingen, lagere bouwplaatskosten en rendementsverhoging voor de opdrachtgever.
BIM
Het zit hem in een zeer gedegen voorbereiding aan de hand van een BIM (Bouw Informatie Model). In dit computermodel is het project tot in detail virtueel gebouwd door alle betrokken partijen. Tot op de millimeter staat maatvoering aangegeven. Dees: “Op mijn beeldscherm loop ik als het ware door het hele complex. En niet alleen ik, ook onze mensen op de steigers die met behulp van tablets hun werk doen.”
Dat geldt met name voor de timmermannen van de stelploeg, legt hij uit. Zij hebben alle tekeningen en het 3D-model bij zich op hun tablet. Co-makers zoals installateurs zijn nog niet zover, maar zoals Dees zegt: “Die ontwikkeling gaat wel steeds verder.” In het BIM hebben hoofdaannemer en alle co-makers hun disciplines uitgewerkt.
Dees: “Het model is zo geprogrammeerd dat eventuele knelpunten in de voorbereidingsfase zichtbaar clashen. Zo haal je de fouten er vroegtijdig uit. Door te bouwen met BIM voorkom je fouten tijdens de bouw. Het is zelfs mogelijk, zoals in Nijlân, dat de nutsvoorzieningen nog voor het heien kunnen worden aangelegd, waarmee tijdwinst wordt geboekt.”
Scannen bouwdelen
Vanuit het BIM is met behulp van lean methodieken – dus met alle co-makers – een planning opgesteld die vervolgens is gedigitaliseerd in een ander 3D-programma genaamd Tekla. “Alle wandelementen en vloeren, eigenlijk alle bouwonderdelen, zijn met chips uitgevoerd. Elke wand is daarmee uniek en hoort op een specifieke plek. Na montage wordt elk element afgescand. Per dag zien we precies welke elementen we moeten plaatsen; die zijn blauw. Na plaatsing worden ze grijs. Is iets niet geplaatst, dan wordt het in Tekla rood. Op die manier kunnen we de voortgang van het project controleren.”
Kleinere bouwdelen zoals tegelwerk zijn niet gechipt, maar bevatten een barcode die wordt gescand. BIM en lean zijn binnen Van Wijnen gangbare methodieken, maar het werken met scanners is een pilot, zegt Dees. Na afloop van het project Nijlân wordt deze manier van werken geëvalueerd. “Het is nog toekomstmuziek, maar je kunt je voorstellen dat we hier ook een keer de facturering aan kunnen koppelen”, zegt de uitvoerder.
Scherpe planning
Voor het bouwproces is het tijd- en afroepschema tot op de minuut opgesteld. In het Nijlân-project is zeven minuten voor een verdiepingsvloer berekend, zes minuten voor een beganegrondvloer en vijftien minuten voor een wandelement. “Je kunt ook een scherpe planning maken, omdat alles past. In het verleden kwam je tijdens de uitvoering nog wel eens fouten tegen die je moest oplossen. Dus moest je altijd marges in je planning bouwen. Nu hoeft dat meer.”
De zeer strakke planning vraagt commitment van de leveranciers. Dees vindt dat normaal. “Wij zijn dat tijdens de lean planning met elkaar overeengekomen. Afspraken nakomen is een vanzelfsprekendheid, overmacht en onwerkbare dagen daargelaten. Dan schuift de datum op, maar blijft het schema staan. De planning is secuur afgestemd op ieders taken en zo geregeld dat we volle dagproducties draaien”, stelt hij.
Vloerverwarming op wapening
Om de bouwlogistiek te optimaliseren en de overlast voor omwonenden te beperken, wordt zoveel mogelijk prefab geproduceerd. Elementen komen kant-en-klaar aan. Voorbeeld: de vloerverwarming is al op de wapeningsnetten aangebracht als die op de bouwplaats arriveren. Daardoor wordt op montagetijd bespaard, is men minder weersafhankelijk en worden de activiteiten op de bouwlocatie beperkt. Factoren die de efficiency en de eindkwaliteit verhogen.
Bouwpartners van Van Wijnen reageerden aanvankelijk een tikje sceptisch op deze revolutionaire manier van bouwen. “Maar ze zien al gauw de evidente voordelen ervan. Al onze co-makers maken zich de automatiseringskennis eigen om bij te dragen aan optimale efficiency en resultaten. Regelmatig krijgen we vanuit diverse hoeken de opmerking dat het proces geolied verloopt.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.