Duurzaam model stadslogistiek moet de norm worden

Een duurzaam model van Heijmans voor de stadslogistiek moet de norm worden in de bouw. Het bouwconcern heeft afgelopen 1,5 jaar succesvol geëxperimenteerd met geclusterd en emissievrij transport voor de Universiteit van Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam. Heijmans is van plan om haar Smart City Logistics concept breed uit te rollen in de bouwsector; iedereen mag er gebruik van maken, onthulde manager business development Ralph Oduber tijdens een seminar over bouwlogistiek op de beurs Renovatie.

Ondanks alle vernieuwende concepten van de laatste jaren is de logistiek in de bouw overwegend slecht georganiseerd. Daardoor ontstaan er veel onnodige (faal)kosten en drukt het aanzienlijk de winstmarge omlaag. Lector citylogistiek Walther Ploos van Amstel aan de Hogeschool van Amsterdam rekende dinsdag zijn publiek voor dat circa 35% (!!) van de bouwkosten gerelateerd is aan transport en opslag van bouwmateriaal- en materieel. De expert op gebied van stadslogistiek liet zijn studenten veldonderzoek doen naar de logistiek omtrent het onderhoud aan mutatiewoningen in de Amsterdamse binnenstad. Hij schrok zich een hoedje: gemiddeld 80 à 90 bestelbusjes van onderaannemers deden één mutatiewoning aan. De gevolgen laten zich raden: parkeer- en verkeersoverlast, geërgerde bewoners en lange wachttijden voor de leveranciers op de bouwplaats.

De maat is vol

De gemeente Amsterdam neemt tal van maatregelen om de overlast van het bouwverkeer terug te dringen. Zo wordt er een maximum gesteld aan de laad- en losmomenten van bouwmaterialen en het aantal opstelplaatsen. Verder gaat de hoofdstad hoge parkeertarieven heffen. Daarnaast is er nog een andere motivatie voor de (onder)aannemers en toeleveranciers om de logistiek slimmer aan te pakken: corporaties willen de woningmutaties voor een vaste prijs aanbieden. Dat betekent dat het aandeel van logistiek in de bouwkosten aanzienlijk omlaag moet.

Data delen

Slimme concepten voor de binnenstedelijke logistiek zijn er genoeg, zo liet Ploos van Amstel zien aan de matig bezette Renovatie Arena. Hubs, bouwtickets, opstelplaatsen en runners die het bouwmateriaal op de gewenste plek opperen… en zo zijn er nog enkele op te noemen.

Echter, liet de lector citylogistiek doorschemeren: je hebt niets aan de concepten als de hoofdaannemer, onderaannemers en toeleveranciers niet samenwerken om de opslag, transport-, laad- en losprocessen en het opperen van de bouwmaterialen efficiënter en voordeliger te organiseren. “Alle partijen hebben de relevante data tot hun beschikking die ze met elkaar kunnen delen. Ga met alle betrokkenen de supply chain inventariseren en zoek uit hoe je gezamenlijk de logistiek op elkaar kan afstemmen”, luidde zijn advies. Concreet houdt dit in dat de voornoemde partners elkaar online inzicht geven in het aankoopproces van materialen, planning van het project en de momenten dat de materialen en materieel geleverd kunnen worden op de bouwplaats.”

Smart City Logistics

Heijmans wacht niet langer af en experimenteert sinds 1,5 jaar in samenwerking met Post NL, Technische Unie en Deudekom Verhuizingen met een nieuw duurzaam model stadslogistiek voor de Universiteit van Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam. Tot haar schrik ontdekte Heijmans dat haar 180 toeleveranciers voor beide instellingen verantwoordelijk waren voor 14 ton CO2 uitstoot (“dat is 33 zwembaden vol!”) en 35.000 km transport per jaar.

Dat moest en kon anders, vertelde manager business development Ralph Oduber van Heijmans zijn gehoor op het seminar.  De Technische Unie brengt de benodigde materialen naar de stadshub, Deudekom zet ze klaar voor PostNL en die brengt de materialen emissievrij naar de werklocatie in hartje Amsterdam. “De 180 subcontractors koppelen straks hun planning, orderverwerking en bestellingen in één online applicatie aan de HUB die vervolgens efficiënt de opslag en het transport organiseert. We hebben met succes 750 emissievrije leveringen gedaan. De eerste dag waren de transporteurs al twee uur vroeger dan onze monteurs gewend waren”, zegt Oduber lachend.

Uitrol naar de bouwsector

De bedoeling is dat het zogeheten Smart City Logistics (SCL) model ook wordt uitgerold naar andere gebouwservice en uiteindelijk ook nieuwbouw- en renovatieprojecten van Heijmans. Oduber hoopt dat er binnen 2 jaar bestelautoloos gebouwservice geleverd kan worden door Heijmans en haar subcontractors. Daarvoor moet er nog heel wat water door de Rijn stromen eer het zover is. “We zullen commitment moeten krijgen van onze subcontractors om de relevante data te delen en zich te conformeren aan SCL. We weten nog niet precies welke functionaliteiten we in het model gaan onderbrengen. Maar een ding staat als een paal boven water: iedere projectpartner moet van elkaar weten wat wanneer geleverd wordt en wanneer materiaal en materieel weer retour komen.”

Oduber zegde toe dat ook andere bouwbedrijven en bouwgroothandelaren binnen afzienbare termijn van SCL gebruik mogen maken. “We doen dit om een maatschappelijk probleem in die binnensteden op te lossen, niet om er alleen zelf van te profiteren, zegt de manager. “In feite moeten ‘wij’ ons zo onzichtbaar mogelijk door die stad bewegen om ons werk te doen”.

Dieselbusje in de stad?

Veel aannemers en zzp’ers vragen zich af of ze straks nog wel met hun dieselbusje de binnenstad in kunnen om bij de bouwlocatie te komen? Zeker nadat Amsterdam recent aankondigde vanaf 2025 alleen nog elektrisch vervoer toe te staan. Andere steden beraden zich ook op maatregelen om de vervuilende busjes zoveel mogelijk uit de binnensteden te weren.

Een eensluidend antwoord kwam er niet op de seminar bouwlogistiek op de beurs Renovatie. Sinds 2015 mogen dieselbusjes ouder dan 2001 bepaalde milieuzones niet meer in in Utrecht, Rotterdam en Arnhem. Het is nog onduidelijk wat het beleid wordt voor nieuwere bestelbussen. Veruit de meeste ‘bouwbussen’ rijden op diesel. Maar dat de milieuregels voor dieselbusjes strenger worden lijkt logisch. Volgens Oduber en Ploos van Amstel sturen steeds meer gemeenten aan op (werkgerelateerd) emissievrij vervoer voor de last mile naar de binnenstad.

Voor de bouw van het FORUM in Rotterdam werd er al bestelautoloos gewerkt. Het bouwpersoneel werd vervoerd in de metro en het bouwmateriaal werd geclusterd aangevoerd via kleine containers.