Leendert Korstanje is er geen voorstander van om bij een conflict meteen op oorlogspad te gaan. Waar alternatieve geschillenbeslechting als arbitrage nog altijd beter is dan een stap naar de gewone rechter, ziet hij het bouwgeschil liever helemaal niet ontstaan. En dat hebben aannemers grotendeels zelf in de hand. “Onderken de risico’s en communicéér”, zegt de arbiter, bindend adviseur en buitensecretaris bij de Raad van Arbitrage voor de Bouw.
Niemand zat er op te wachten, toch is het er ineens: een bouwgeschil. Daar kun je een gewone rechter over laten oordelen. Een procedure die zich kenmerkt door een strikt juridische benadering van het probleem. Er zijn drie alternatieven: mediation (bemiddeling), bindend advies door een derde persoon en arbitrage. Al is de keuze vaak al voor je gemaakt. Veel bouwgeschillen worden namelijk afgedaan middels arbitrage, vastgelegd in de aanneemovereenkomst, de bijbehorende algemene voorwaarden of een ander contractstuk. Dat biedt de mogelijkheid om het bouwgeschil voor te leggen aan arbiters met (bouw)technische kennis en ervaring. Zij doorzien vaak beter dan een rechter wat er tijdens de bouw is misgegaan. En dan kom je al snel uit bij de Raad van Arbitrage voor de Bouw, kortweg RvA. De grootste speler op de geschillenmarkt.
Ontwerp als bottleneck
Leendert Korstanje was bouwrechtadvocaat, secretaris bij de RvA en is nu ruim tien jaar bindend adviseur en arbiter in bouwgeschillen. Ook wordt hij nog ingeschakeld als buitensecretaris door het onafhankelijke instituut voor geschillenbeslechting. Legio geschillen zag hij voorbij komen. Conflicten waarvan de oorzaken dikwijls zijn terug te voeren naar de beginfase: het ontwerp. “Architecten komen met de meest fantastische ontwerpen, maar het moet ook allemaal worden gebouwd. De druk op de uitvoerende partijen is hoog. Het moet kwalitatief goed, voor een lage prijs en in een moordend tempo. Aannemers nemen overigens best veel risico om werken te krijgen. Neem je echter een niet goed uitgekristaliseerd ontwerp voor lief, dan vloeien daar allemaal nare dingen uit voort.”
‘Een ontwerp voor lief nemen, is vragen om moeilijkheden’
Meerwerk en oplevering
Zoals discussie over meerwerk, dat hapsnap is uitgevoerd en niet is gemeld. “Je kunt het een opdrachtgever dan niet verwijten dat hij zijn hakken in het zand zet als het op extra kosten aankomt. De klant is ook gebonden aan een bepaald budget.” En wat te denken van de oplevering? Die eerder te laat dan op tijd plaatsvindt. Als het al gebeurt. “Materiaalprijzen stijgen, levertijden zijn lang en dan is er ook nog het schreeuwend tekort aan vakkundig personeel. Het kan een hele uitdaging zijn om binnen de afgesproken termijn op te leveren. Maar je hebt wel een bepaalde uitvoeringsduur afgesproken, inclusief een boeteclausule voor als het te lang duurt.”
Risico-inventarisatie
Om bovenstaande te tackelen, dringt Korstanje er bij aannemers op aan om voor aanvang van een bouw altijd een risico-inventarisatie te doen. “Lees het bestek goed en denk logisch na bij het doornemen van het contract. Maak een planning en kijk waar onderdelen mogelijk kunnen uitlopen. Datzelfde geldt voor meerwerk. Door dat goed te organiseren en vast te leggen, is het achteraf te onderbouwen.” En vergeet niet alles tegen de opdrachtgever aan te houden, dan weet hij waar hij aan toe is. “Communicatie is alles. Zelfs een goed contract met slecht onderling contact kan voor problemen zorgen.”
Ruzie voorkomen
Bij elke bouw gebeurt wel iets. De vraag is hoe je daar mee omgaat: flexibel of rigide? “Als partijen al in een vroeg stadium zien dat iets niet goed gaat, is het belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan. Het is altijd beter om ruzie te voorkomen. Dat brengt je namelijk nergens. Gebruik je gezonde verstand, dan hoeft het niet tot arbitrage te komen.”
Dit is een lange versie van het interview in Aannemer oktober. Volgende week online: het hele interview met bouwmediator Jan Zeldenthuis.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.