Hoe blijf je ook de komende decennia aan de bal als bedrijf waarmee klanten graag in zee gaan? Om energieneutraal te bouwen zonder torenhoge budgetten moet je nogal wat in huis hebben. Of valt het mee? Het geheim is hoogwaardige kwaliteit van begin tot eind, die je levert omdat het je motivatie is en niet alleen jouw of andermans ambitie. De nieuwe AZEB routekaart helpt en geeft alle betrokken bouwpartners winst. Het is de stap-voor-stap methode om energieneutraal te bouwen met meer waarde voor minder geld.
Intrinsieke kwaliteitsborging in een geoptimaliseerd bedrijfsproces is volgens AZEB dé sleutel voor succes in het nieuwe tijdperk van energieneutraal bouwen en renoveren. Hoogwaardige kwaliteit staat centraal in dit tweede artikel over AZEB in een serie van 3.
AZEB betekent betaalbaar BENG bouwen: Affordable Zero Energy Buildings. Het is de driejarige Europese samenwerking waarin 8 partners uit 6 EU-landen – geleid door DNA in de Bouw – alle beschikbare oplossingen verzamelden voor het betaalbaar maken van (bijna) energieneutrale bouw en renovatie. Die zijn vervolgens tot een complete methode van slechts 17 stappen ingedikt.
Stel de vraag achter de vraag
Opdrachtgevers koppelen vaak hun wensen over het toekomstige gebouw aan bekende technische oplossingen. De valkuil voor architecten, bouwers en installateurs is om hiermee direct aan de slag te gaan en het ontwerp en aanbieding erop te baseren. “U wilt uw dak laten isoleren? Wij maken wel de aanbieding en we regelen ook de subsidie.”
En als het dak dan is vervangen is het huis toch niet comfortabel en de energierekening niet echt gedaald. Want de warmte verdwijnt nog steeds door de niet geïsoleerde ramen, vloeren, gevels en luchtlekken. Om maar te zwijgen over de lock-in als het dakvoetdetail niet luchtdicht is en niet is voorbereid voor een latere aansluiting met de gevelisolatie.
Kwaliteitsborging begint bij de vraag achter de vraag. Die aanpak levert wél een tevreden klant op en waarschijnlijk een uitgebreidere opdracht.
Specificeer functionele eisen en SMARTe indicatoren
Stap 2 van de 17 AZEB-stappen stuurt op het maken van een gebalanceerde set van functionele eisen. In plaats van een traditionele PvE op te stellen vind je het antwoord op de vraag achter de vraag. ‘Vervang mijn dak’ wordt: ‘Zorg ervoor dat mijn huis lekker warm blijft’. De functionele omschrijvingen van de klantwens ga je vervolgens specificeren. Wat bedoelt de klant met ‘warm’? Dat leg je vast als SMARTe indicator. Dus een specificatie die je straks kunt controleren en meten.
Ook help je de klant met het aanvullen van eisen. Denk aan betaalbaarheid, comfort, bruikbaarheid, onderhoudbaarheid, milieu-impact, gezondheid, esthetiek en veiligheid. Dat kunnen er wel meer dan honderd zijn. De onder andere voor dit doel binnen AZEB ontwikkelde TCO-tool biedt hiervoor een logische en handige structuur.
Intrinsiek kwaliteitsmanagement
Een V&V-plan dient als houvast voor controle of aan de eisen is voldaan, door verificatie (is gemaakt wat is gevraagd?) en door validatie (functioneert wat is gemaakt zoals gevraagd?).
Het opstellen van een V&V-plan – AZEB-stap 4 – doe je uiteraard op basis van de set functionele eisen. Hierin beschrijf je de procedure voor toetsing tijdens het ontwerp- en bouwproces, zelfs tot na oplevering. En je doet het zoveel mogelijk samen. Want zonder commitment van het ontwerp- en bouwteam aan deze kwaliteitsgedreven aanpak is een V&V-plan nutteloos papierwerk. De kwaliteitscontroles zijn in eerste instantie intern en vinden plaats op logische momenten.
Door beetje extra aandacht gaat minder fout
Later volgen ook onafhankelijke controles, metingen door derden, enquêtes. Bijvoorbeeld passiefhuiscertificering. De passiefhuisstandaard biedt de wetenschappelijke basis voor betaalbare comfortabele bijna energieneutrale gebouwen. Doordat alle gebouwaspecten goed op elkaar worden afgestemd zorgt passief bouwen voor balans in een BENG.
Omdat de energetische berekeningen best complex en foutgevoelig kunnen zijn is externe controle al tijdens het ontwerpproces erg de moeite waard. Ook omdat de certificeerder meedenkt in het optimaliseren van het ontwerp, met focus op gezondheid, comfort en betaalbaarheid. Later volgen op gezette tijden controles op de bouwplaats. Als het bouwteam weet dat de controles plaatsvinden wordt er meestal echt gebouwd zoals ontworpen (en dat is nog lang niet de norm). Door dat beetje extra aandacht gaat er veel minder fout.
Meer marges met kwaliteitsborging
In combinatie met vroegtijdige haalbaarheidsstudies zorgen de AZEB-kwaliteitsstappen dat de klantwensen en ambities gedurende het hele beslis- ontwerp- en bouwproces in het bewustzijn van alle ontwerp- en bouwpartners blijft. De toetsing van het ontwerp aan de eisen, de kwaliteitscontroles tijdens de uitvoering, zorgvuldige controles voor en tijdens inbedrijfname/oplevering van het gebouw en monitoring achteraf, borgen niet alleen de kwaliteit maar voorkomen ook een hele hoop gedoe en faalkosten. Dit levert niet alleen een betaalbaar energieneutraal gebouw met een voorspelbare kwaliteit op, maar is ook de weg naar een beheersbaar bedrijfsproces. Fijn in tijden waar menige aannemer de risico’s niet meer ziet zitten – in de dubbele zin van het woord.
Kennismaken met AZEB
Vanaf februari/maart zijn de AZEB methode en de bijbehorende hulpmiddelen beschikbaar via een e-learning platform. Veel materiaal is kosteloos. Wie wil kennismaken met de AZEB methode kan zich aanmelden voor een gratis middagcongres op 24 maart in de RAI.
Deel 1 van deze serie artikelen over AZEB lees je hier.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.