Krijg je als bedrijf de kwaliteitsborging niet geregeld richting de externe borger? Dan biedt een ingehuurde interne kwaliteitsborger (IKB’er) uitkomst.
De Wkb vraagt van aannemers dat ze hun interne kwaliteitsproces op orde hebben. Je moet immers van alles aantonen richting de kwaliteitsborger, die het ‘gerechtvaardigd vertrouwen’ moet krijgen dat wat je bouwt voldoet aan het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl, de opvolger van het Bouwbesluit). Hoe meer je daarbij zelf al doet als aannemer, hoe minder de kwaliteitsborger hoeft te doen.
Geen interne kwaliteitsborger in huis
Grote bouwbedrijven hebben voor die taak een Interne Kwaliteitsborger (IKB’er) opgeleid. Middelgrote en kleine aannemers hebben zo’n persoon niet in huis, ziet Wout van Gerwen van Van Gerwen Kwaliteitsborging. “Een aantal heeft wel een eigen borgingsysteem, maar velen ook niet. Dat zijn aannemers die zeer netjes bouwen, doen wat ze hebben afgesproken en dat ook zo opleveren. Maar voor interne kwaliteitsborging hebben ze de mensen en de tijd niet.”
Bij de echt kleine bedrijven is het de directeur die alles doet, ziet Stefan Slotboom van Slotboom Bouwmanagement. “Die doet projectleiding, de uitvoering – de vrouw vaak de administratie. Kwaliteitsborging erbij, dat gaat gewoon niet. Die doen dat half, of niet.”
Hij en Wout van Gerwen volgden allebei de opleiding tot Interne Kwaliteitsborger bij Skoob. Maar niet als personeelslid van een groot bouwbedrijf en ook niet met de ambitie om dat te worden. Hun doel is om als IKB’er op inhuurbasis bouwbedrijven bij te staan.
Van Gerwen deed HTS Bouwkunde en studeerde af bij de brandweer in Den Bosch als Brandveiligheidsadviseur. “Daar liggen mijn roots als je het hebt over kwaliteit en toetsing van toepassing van regels.”
Verzamelen bewijslast
Wout van Gerwen volgde de ontwikkelingen rond de Wkb vanaf de zijlijn. “Ik kreeg in de gaten dat die voor de aannemerij een blok aan het been zou zijn, met name voor het mkb.” Hij richt zich op de regierol. “Doel: dat de aannemer kan doorgaan met bouwen. Ik houd regie op het tijdig verzamelen, overdragen en toelichten van de benodigde bewijslast in welke vorm dan ook.”
Daarin zullen verschillende aanpakken ontstaan. Van de zzp’er die elke dag op de bouw loopt en zelf de foto’s maakt, tot aannemers die hun timmermannen en metselaars vooral willen laten timmeren en metselen. In dat geval komt Van Gerwen op de bouw om zelf deze bewijslast te verzamelen.
Slotboom heeft een zelfstandig bouwmanagementbureau. Zijn motivatie om IKB’er te worden: “Ik ontzorg veel particuliere opdrachtgevers met vastgoedportefeuilles van A tot Z. Ik ben aanspreekpunt, verzamel het team, loop regelmatig op bouwprojecten en houd toezicht op kwaliteit. Ik zag de Wkb aankomen, werk veel met kleine aannemers – een mannetje of 10 à 15 personeel – en wilde voorkomen dat er straks een project is waar geen verklaring op komt van de kwaliteitsborger. Bevoegd gezag kan dan besluiten: dit pand is niet te verhuren wegens onvoldoende bewijslast. Ik loop toch al op de bouw en ben van de orde en structuur – ik ga die aannemer helpen, in het belang ook van mijn opdrachtgever. Ik heb zelf 25 jaar bij een aannemer gewerkt, ben begonnen met een hamer en doorgegroeid naar bedrijfsleiding en nu zelfstandig ondernemer. Alles waar men tegenaan loopt in de praktijk, daar heb ik weet van.”
Hulpvraag vaak adviserend
Kwaliteitsborger Martijn Broeze van Borg4 – een erkende kwaliteitsborger die dus straks verklaringen moet afgeven richting bevoegd gezag – deed proefprojecten en zag: “Als kwaliteitsborger krijgen wij vaak vragen die wij niet altijd kunnen beantwoorden op het niveau dat men van ons wenst. Omdat de hulpvraag adviserend is. Wij mogen vanaf 1 januari geen advies geven: de kwaliteitsborger moet volgens de wet volledig onafhankelijk blijven. We mogen alleen maar aangeven welke informatie we nodig hebben. Het is aan de bouwer om dat te organiseren”, zo zei hij recentelijk in vakblad ZO!Bouw, dat zich richt op zzp’ers. Borg4 heeft samen met BouwProfs ook een opleiding voor IKB’ers opgezet. Broeze zit dit als een werkbare methode voor kleinere aannemers en zzp’ers.
Erik Dekker werkt als interne kwaliteitsborger met hem samen. Hij is bouwkundige en regelt sinds jaar en dag “alles van a tot z” voor het bouwbedrijf van zijn broer. Hij verdiepte zich in de Wkb, deed proefprojecten en zag: “er gaat een gierend probleem ontstaan. Al die zzp’ers en kleine aannemers krijgen dit straks niet geregeld. Dat is jammer, omdat daar hele goede bouwvakkers tussen zitten. Als ik het bedrijf van mijn broer kan helpen, dan kan ik andere bedrijven ook helpen.”
Dekker heeft al verschillende bouwers die hem hebben gevraagd hen bij te staan zo gauw ze een Wkb-plichtig project hebben. “En ik heb ze ook al die het hele jaar door wel een IKB’er nodig hebben, maar intern geen bezetting hebben. Bedrijven met zeven man, een mooie werkplaats, maar niemand die dát kan regelen.”
Regie, dus. Van Gerwen: “Ik denk dat daarin de grootste uitdaging ligt. Om ervoor te zorgen dat je bij oplevering van een gebouw geen vragen meer over de fundering gesteld krijgt van de externe borger. Regie, het verzamelen en beoordelen van bewijslast voordat je alles overdraagt aan een externe borger – daaruit bestaat onze rol. Alles wat wij kunnen doen zou je niet bij die borger neer moeten leggen.”
Cultuurverandering
Een punt dat hij wil maken: de Wkb gaat niet alleen over de bouw an sich. “Het druist door het hele aannemersbedrijf, van directeur tot uitvoerder en van inkoper tot de metselaar die al 30 jaar in het vak zit. Het is een stuk cultuurverandering. Je wilt voorkomen dat zo iemand het gevoel krijgt dat hij wordt gecontroleerd. ‘Gaan jullie nu beoordelen of ík het goed doe?’ Nee, je moet gaan laten zien dat wat je doet, goed is. Een metselaar is trots op zijn werk en maakt een foto als bewijslast van hoe goed het is gerealiseerd. Die insteek neem ik continu mee in de switch van het nu naar de Wkb.”
Dit artikel is eerder verschenen in Aannemer 1 – 2024.
Wkb Actueel
De Wkb moet de positie van de (particuliere) opdrachtgever ten opzichte van de aannemer verbeteren. Dat vermindert faalkosten en verbetert de bouwkwaliteit en het bouwtoezicht. Dat is win-win! Maar hoe schakel je nu soepel over van het traditionele bouwtoezicht naar bouwen onder kwaliteitsborging? Dat leer je tijdens de compacte online cursus Wkb actueel van Online Bouw Academie.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.