Van Wijnen bouwt in Utrecht het imposante studentenwooncomplex The Cube. Álle 639 appartementen worden gemeten op lucht- en waterdichtheid met ultrasoon geluid. “Op deze manier kunnen we controleren of alle gevels goed zijn en dat ook bewijzen richting opdrachtgever.”
Prefab houtskeletbouw gevelelementen, breedplaatvloeren en liftschachten van prefab beton – dat zijn in het kort de bouwstenen van het studentencomplex in de wijk Overvecht. Een bouw die loopt als een trein. Sterker: “We lopen negen maanden voor op planning”, zegt projectleider Jeffrey Ossendrijver. “Dat is te danken aan een geweldig uitvoeringsteam en de voorbereiding. Met een heel klein team hebben we dit voor elkaar gekregen: grotendeels twee werkvoorbereiders en drie uitvoerders. We hebben overigens heus onze uitdagingen gehad; het is niet allemaal gegaan zoals we zouden willen.”
Er is steeds gewerkt van 7.00 tot 19.00 uur, zes dagen in de week. “We planden per dag, van maandag tot en met vrijdag. Alles wat op vrijdag niet klaar was, werd op zaterdag ingehaald. Standaard werkten we 12 uur per dag: het draaien van de breedplaatvloeren deden we altijd als iedereen naar huis was, zodat de volgende ochtend iedereen meteen weer op de vloer kon beginnen. Dat is in grote lijnen hoe we het voor elkaar hebben gekregen. Ook de afbouw momenteel, gaat in hoog tempo.”
‘In een vroeg stadium een indicatie of de elementen goed aansluiten’
Ultrasoon
Wat ook vlot gaat, is de kwaliteitscontrole: Luchtdicht.eu test twintig appartementen per dag op lucht- en waterdichtheid met behulp van ultrasoon geluid. Dit systeem werkt op basis van een zender aan de buitenzijde van de gevel die geluid met een frequentie hoger dan 20 kHz produceert. In het appartement gaat het meetbureau met een ontvanger langs alle aansluitingen in de gevel. De ontvanger registreert hoeveel decibel er door deze aansluitingen komt. Komt er te veel geluid doorheen, dan zit er ergens een lek. Uit deze meting volgt een foto van de gevel, die lijkt op een thermografische foto. Zitten er rode plekken, dan is het foute boel. Een detailmeting wijst vervolgens uit waar exact het lek zit. Hiervoor wordt een speciale probe gebruikt waarmee gericht naar het lek kan worden gezocht.
“Waarom dit zo mooi is? Je krijgt in een vroeg stadium een indicatie of de elementen goed aansluiten”, zegt Ossendrijver. “We bouwen hier steigerloos met prefab elementen: je komt er dus nooit meer bij. Er hoeft maar iets fout te zitten met een bandje en je luchtdichting en waterkering zitten niet goed. Dat vind ik best spannend. En ik ben gehecht aan mijn nachtrust.”
Tekst gaat verder onder de foto’s
De hsb-elementen zijn gemaakt door Machiels Building Solutions en al in de fabriek voorzien van kozijnen en Signa-panelen (een steenstripsysteem van baksteenfabrikant Vandersanden en Rockpanel).
Ze worden op elkaar gezet met een soort mannetje-vrouwtjeverbinding. Voor de lucht- en waterdichting is het daarbij van belang dat een element horizontaal zakt en niet schuift, zodat de neopreen banden voor lucht- en waterdichting goed zitten. “Dat heeft de leverancier wel geborgd, maar meten is weten. Het is verbazingwekkend goed”, zegt Ossendrijver.
Trends meten
De eerste testen hadden al in de fabriek kunnen worden uitgevoerd. “Daar kun je al kijken of aansluitingen in het element zelf goed zijn. Dat hebben we hier niet gedaan omdat we er pas later mee in aanraking kwamen”, zegt Ossendrijver.
In februari – toen de eerste gevels van The Cube waren gerealiseerd – zijn er op de bouw aanvankelijk een aantal tests uitgevoerd door Luchtdicht.eu om lekkagetrends te ontdekken in de gevel. Remco Butzelaar van Luchtdicht.eu: “Die zie je snel terugkomen. In dit geval kwamen de glaslataansluitingen naar voren. Er was hier ook al een waterlektest gedaan. Dat was een mooie referentie; ook daar zagen we het.”
Het euvel: de rubbers zaten niet strak genoeg in de kozijnen, dus die moesten worden vervangen. Ossendrijver: “Dat is dus ook heel mooi: wat aanvankelijk nog niet helemaal goed is, kun je direct verbeteren. Als je moet wachten op de blowerdoormeting ben je veel verder in het bouwproces. Dan zit je op slopershoogte en zijn herstelkosten vele malen hoger.”
Alles meten
Bij de officiële qv;10-meting in mei – die meting is contractueel verplicht – werd een streng appartementen getest en goed bevonden. Van Wijnen koos er niettemin voor om alle woningen te checken met ultrasoon. “De officiële water- en luchtdichtheidstesten zijn verplicht en moeten we zeker blijven doen, maar ze garanderen niet dat álle gevels goed zijn. Het hoeft maar bij een half procent van de woningen fout te gaan – zeg: drie woningen – en je hebt gewoon een hele grote schadepost. Op deze manier kunnen we controleren of alle gevels goed zijn en dat ook bewijzen richting opdrachtgever. Dat was voor mij de primaire reden om dit op deze manier handen en voeten te geven.”
Een onderzocht alternatief was om – voor de zekerheid – extra af te plakken. “Maar dan kom je op een kostenpost die een factor 10 tot 20 hoger ligt vergeleken met wat we hier nu doen. En als Remco ergens een lek zou meten, kunnen we dat alsnog afplakken. Dan praat je over 300 euro en niet over 639 maal dat bedrag.”
“Daarnaast speelt natuurlijk – en daar zijn we ons allemaal misschien nog niet helemaal bewust van – dat die Wet kwaliteitsborging straks ook wat gaat betekenen. Het is dan fijn dat je aan kopers of professionele opdrachtgevers kunt laten zien: kijk, dit is het plaatje. Dat is het bijkomende voordeel in de toekomst voor ons als bouwers.”
Eén man nodig voor meting
De eerste metingen bij The Cube zijn uitgevoerd met behulp van een hoogwerker waarin een extra man stond met de zender. Remco Butzelaar zocht vervolgens naar een manier om de test alleen te kunnen doen. “Ik heb onderzocht of dit bijvoorbeeld met een drone kon, maar die blijkt te interfereren met het ultrasoon geluid, wat de meting verstoort. Ik ben uitgekomen op een opstelling met een houder voor de zender die aan het betreffende kozijndeel kan worden gefixeerd. Daardoor hebben we maar één man nodig die de meting kan doen.”
Het meetbureau rijdt door het complex met een mobiel workstation, een karretje op wielen met een laptop en de ontvanger. Op het beeldscherm van de laptop is de meting real time te volgen. “Ook doen we direct de analyse en rapporteren dat naar de opdrachtgever.” Jeffrey Ossendrijver: “Dat vind ik weer fijn; dat ik niet drie weken hoef te wachten op een rapport.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.