De mannelijke wiskundeknobbel bestaat niet en zijn aangeboren aanleg voor ruimtelijk inzicht evenmin. Het feit dat veel mannen in de techniek werken en weinig vrouwen voor technische beroepen kiezen, is een cultuurkwestie volgens Rian van Heur van expertisecentrum VHTO, dat streeft naar een hoger aandeel vrouwen in de bèta, techniek en IT. Vooral het aandeel vrouwen in de bouw is met 3 procent ‘verdrietig laag’.
Wendy van Zundert (49) was dertien jaar politieagent toen zij besloot terug te gaan naar de schoolbanken. Ze vond een baan bij een elektrotechnisch bedrijf. Een ervaring op zich! Wendy, klein van stuk maar niet op haar mondje gevallen: “De eerste dagen zie je ze denken: wat doet zo’n poppetje hier? Daarna zien ze wat je kunt.” Aan haar technisch inzicht werd niet meer getwijfeld. Toch was het wennen, die bedrijfscultuur. Wendy: “Een collega noemde me steeds Wendy van Wanten – van de PinUp Club op tv. Ik had daar al een paar keer iets van gezegd. Toen hij dat bleef doen, ben ik uit mijn slof geschoten. Daarna was het klaar. Bedrijven die graag meer vrouwen aannemen, moeten hun bedrijfscultuur veranderen.”
- Doet jouw bedrijf genoeg om het aandeel vrouwen in de bouw te vergroten? Aannemer peilt de meningen op Linkedin.
Masculiene bedrijfscultuur
Wat vrouwvriendelijke bedrijfsculturen betreft, valt er nog een wereld te winnen in de technische sectoren. Vooral in de bouw is dat het geval. In de bèta, techniek en IT als geheel bestaat 16 procent uit vrouwen, in de bouw maar 3 procent. “Verdrietig laag. We streven naar 50/50”, aldus Rian van Heur van expertisecentrum VHTO (Voor Haar Technische Ontwikkeling). “Op basis van bestaand onderzoek schreven we een whitepaper over wat de oorzaken zijn en wat werkgevers kunnen doen om meer vrouwen aan te trekken en vast te houden. Behouden is de grootste uitdaging. Daarvoor is een systeemverandering nodig.”
Uitstroom vrouwen is hoog
‘Fix the system, not the girls’ is de gevatte slogan waarmee VHTO werkgevers voorlicht. Ofwel: er is niks mis met de meiden zelf, maar met het door onbewuste vooroordelen en eenzijdig ingerichte werkprocessen gedomineerde systeem. Al op vroege leeftijd sluiten meisjes een studie of beroep in bèta, techniek en IT uit door genderstereotiepe invloeden, een beperkt beeld van de techniek en het ontbreken van rolmodellen. En dat wreekt zich. Onder mannen is de uitstroom in de techniek al hoog, onder vrouwen is dat helemaal het geval. Veel bouwvrouwen voelen zich niet thuis op een door mannen gedomineerde werkvloer en vertrekken. Mannelijke bedrijfsculturen zijn door de jaren, eeuwen heen zo gegroeid.
‘Het kleine aantal vrouwen behouden is de grootste uitdaging, daarvoor is een systeemverandering nodig’
Verandering in kleine stapjes
De verandering begint volgens Van Heur met kleine stapjes. De ‘masculiene werkomgeving’ kan in eerste instantie door elke werkgever met kleine ingrepen worden aangepakt. Haal op het toilet de posters met blote vrouwen weg. Zorg dat toiletten schoon zijn en plaats een prullenbakje voor menstruatieverband. En creëer een wettelijk verplichte kolfruimte. Maar er is meer. Van Heur: “Zorg voor helmen en werkschoenen in kleinere maten en voor werkkleding die met vrouwelijke rondingen meegaat. Vrouwen vinden het niet fijn om in een tent rond te lopen. Dat is nog gevaarlijk ook, want te losse kleding kan zomaar tussen een machine bekneld raken.”
Girl’s Day
Tijdens Girls’ Day op 11 april 2024 openen Nederlandse bedrijven hun deuren om meisjes van 10 tot 15 jaar kennis te laten maken met bèta, techniek en IT. Bedrijven kunnen zich aanmelden om een groep meiden te ontvangen voor een bedrijfsbezoek van twee tot vier uur, met een rondleiding of demonstratie, kennismaking met (vrouwelijke) professionals en een leuke doe-activiteit
Kies je voor de techniek, dan ben je verzekerd van een baan en een goed salaris. Het klinkt aantrekkelijk. Maar de praktijk is weerbarstig. Uit onderzoek is bekend dat meisjes al op vroege leeftijd een studie of beroep in bèta, techniek en IT uitsluiten door genderstereotiepe invloeden, een beperkt beeld van technische opleidingen en beroepen, weinig zelfvertrouwen in exacte vakken en het ontbreken van rolmodellen. Daardoor missen werkgevers een enorme pool aan talent.
Girls’ Day wil daar iets aan doen en wordt mede mogelijk gemaakt door de alliantie ‘Worden wie je bent’, die werkt aan gelijke kansen voor meiden en vrouwen om capaciteiten te ontwikkelen, zich vrij te voelen in een school en een studie te kiezen die bij hen past. Tijdens Girls’ Day 2023 deden meer dan 9.000 meisjes en 250 bedrijven mee. Meer weten? Ga naar www.vhto.nl/aanbod/girls-day/ of stuur je vraag naar girlsday@vhto.nl
Behoud vrouwen voor de bouw
Het Amerikaanse Autodesk, leverancier van bouw- en designsoftware, maakte begin januari de resultaten bekend van een nieuw onderzoek, dat inzicht geeft in de toekomstperspectieven van de bouwbranche en uitdagingen op het gebied van personeel en vaardigheden. Een van de conclusies is dat bijna een derde deel van de respondenten denkt dat hun bedrijf meer aandacht aan diversiteit zou moeten geven. Op dit moment zegt 22 procent dat hun bedrijf geen prioriteit geeft aan diversiteit omdat de werkcultuur en het wervingsproces er niet op aansluiten.
Gert-Jan Ditsel, Business Partner Digitaal Bouwen bij Dura Vermeer, zei in het begeleidende persbericht dat het behouden van talent net zo belangrijk is als het aantrekken ervan. Ditsel: “Geschoolde werknemers in alle facetten van de bouw spelen een cruciale rol bij het vormgeven van de toekomst van de gebouwde omgeving. In het snel veranderende landschap ligt het succes van de bouwsector in ons vermogen om het potentieel van onze mensen te koesteren en een cultuur te creëren waarin iedereen zich gewaardeerd voelt.”
Bouwvrouwen als rolmodellen
En jawel, ook die ene vrouwelijke collega wil gewaardeerd worden. Het aantal vrouwen in de bouw is dusdanig schaars dat Bouwend Nederland een aantal van hen een naam en gezicht heeft gegeven. Op de pagina bouwvrouwen kun je meer lezen over de bouwkundige skills van Marieke, Martha, Conny, Natasha, Loes, Willyanne, Tamara, Anja, Yentl, Isabel en Jessica. Rolmodellen zijn volgens Rian van Heur van VHTO cruciaal omdat meiden zo kunnen zien wat ze later kunnen worden. Met publicitaire acties proberen VHTO, Bouwend Nederland en Techniek Nederland het tij te keren.
Hanane Darkaoui, projectcoördinator Heijmans:
‘Focus op competenties, niet op man/vrouw’
Heijmans is een bedrijf voor alle genders, religies en seksuele voorkeuren. Zo moet het ook zijn volgens Hanane Darkaoui (31): “Dit bedrijf draait om mensen met de juiste competenties. Mijn tip? Focus niet te veel op vrouw of man zijn. Belangrijker is dat je de veiligheid voelt om je uit te spreken over wat je nodig hebt.”
Bouwbedrijf Heijmans heeft net als de meeste bouwbedrijven weinig vrouwen in dienst, maar projectcoördinator Hanane Darkaoui heeft dat “nooit als een issue ervaren”. Hanane kwam tien jaar geleden bij Heijmans werken als assistent-werkvoorbereider. In haar huidige functie plant en coördineert ze het beheer van alle elektrische installaties langs de 550 kilometer aan provinciale wegen in Noord-Brabant. Ze stuurt een team aan met alleen maar mannen (drie monteurs, twee werkvoorbereiders) maar de vraag of ze vrouwelijke collega’s mist is snel beantwoord: “Leuk als ze er zijn, maar ik mis ze niet direct.” Haar kantoorbaan als projectcoördinator is volgens Hanane heel geschikt voor vrouwen die organisatorisch talent kunnen koppelen aan resultaatgerichtheid en stressbestendigheid. Ook op de bouwplaatsen kunnen vrouwen prima uit de voeten. Hanane denkt dat dat komt door de fysieke, psychische en sociale veiligheid die door haar werkgever wordt geboden: “Alles is bespreekbaar. Is een klus te zwaar? Dan kunnen we dat aangeven. Ervaren we spanningen? Te hoge werkdruk? We kunnen altijd bellen met het Arbo Service Center of de interne vertrouwenspersoon.”
Ouderschapsverlof
Wat kunnen werkgevers doen? VHTO geeft duidelijke richtlijnen. Vrouwen in technische beroepen vinden het vaak lastig om hun werk te combineren met een gezin, legt Van Heur uit. Daar kunnen werkgevers op inspelen door hen mogelijkheden te bieden hun uren zelf in te delen. Ook voor werken in deeltijd en werken vanuit huis kunnen meer mogelijkheden geboden worden. En ouderschapsverlof kan actief gestimuleerd worden.
Tot slot moet het werven van bouwvrouwen op de arbeidsmarkt genoemd worden. Van Heur: “Zorg ervoor dat mannen en vrouwen op dezelfde manier worden beoordeeld. Stel meetbare criteria vast waaraan een werknemer in een functie moet voldoen, bijvoorbeeld bepaalde gedragingen of handelingen. Beoordeel alle medewerkers aan de hand van die criteria. En laat je vrouwvriendelijkheid ook terugkomen in sollicitatieteksten door ‘mannelijke’ woorden als ‘stoer’ en ‘sterk’ te vermijden en vrouwen aan te moedigen te reageren – ook als ze niet op alle punten voldoen.”
Aan de slag in je eigen organisatie?
Download dan het whitepaper “Vrouwen in béta, techniek en IT: hoe behoud je ze als organisatie?”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.