BIMmen in een container op de bouwplaats. Wie dat vijf jaar geleden in de bouwsector had voorgesteld, was waarschijnlijk voor gek verklaard. Maar op de bouwplaats van een aansprekend hoogbouwproject van bouwbedrijf Stam + De Koning in Eindhoven staat een heus exemplaar. Deze werkmaatschappij van VolkerWessels maakt serieus werk van het gebruik van BIM op de bouwplaats.
Het is een enigszins vreemd gezicht op deze grote bouwplaats in het centrum van Eindhoven. Te midden tussen allerlei bouwmaterialen en voor de steigers van één van de in aanbouw zijnde woontorens staat ie: de BIM-container. In een ruimte van hooguit 2,5 bij 2 meter is een groot en een kleiner beeldscherm geïnstalleerd met een toetsenbord, een muis en een 4G router. Aan de buitenkant van de container hangt enigszins verscholen een WiFi-ontvanger. Saillant is dat op de schuine werktafel en aan de wand bouwtekeningen liggen en hangen. Kennelijk ondervinden uitvoerders toch nog steun aan het voor hun jarenlang vertrouwde ‘papier’. De sober ingerichte container wordt verlicht met een tl-buis en kan eventueel worden verwarmd onder winterse omstandigheden. De container met inventaris heeft de vorige winter goed doorstaan en functioneert sinds een jaar.
BIM-container
“We werken hier met verschillende uitvoerders per bouwdeel”, vertelt BIM-manager Niek Rooijackers van Stam + De Koning in de BIM-container. “Ik weet dat minstens één uitvoerder met zijn team hier de dag opstart en aan de hand van het BIM de werkzaamheden voor die dag doorneemt en eventuele knelpunten aanwijst waarop het personeel moet letten.”
Rooijackers weet niet of de andere uitvoerders regelmatig van deze voorziening gebruik maken. “We gaan er natuurlijk niet als een politieagent bij staan. Vanuit Stam + De Koning faciliteren wij deze BIM-container. Uitvoerders en de rest van het projectteam zijn getraind in het gebruik van BIM en Trimble Connect. Hierbij is gebruik gemaakt van de kennis en kunde van DigiBase, het centrum voor digitaal bouwen binnen VolkerWessels. De ene uitvoerder is er handiger mee dan de ander, maar ik weet dat vrijwel iedere uitvoerder een 3D doorsnede van een bouwdetail kan maken en beoordelen. Ook is hij in staat om met bijvoorbeeld de werkvoorbereider te communiceren via een venster waarin hij een bepaald issue kan aanmaken.”
OpenBIM
De BIM-container staat centraal op de bouwplaats van het project Nieuw Bergen waar maar liefst vijf nieuwe woontorens met een bijzondere architectuur worden gerealiseerd. Daarnaast worden twee bestaande gebouwen gerenoveerd. De schuine daken, bestaande uit een staalconstructie met houten dakelementen, krijgen een groene dakbedekking en PV-panelen. Gezien de complexe detailleringen en verbindingen en de omvangrijke, maar krappe bouwplaats in de binnenstad zijn de bouwwerken en de bouwplaats bij uitstek geschikt om in 3D te worden uitgewerkt.
BIM Award voor project Nieuw Bergen
Stam + De Koning is met een Construsoft BIM Award beloond met haar project Nieuw Bergen in de categorie ‘commerciële projecten’. De vakjury prees de integrale samenwerking van 30 verschillende projectpartners op basis van een OpenBIM bij dit complexe bouwproject. Met hun eigen software hebben alle deelnemers hun eigen IFC-modellen gemaakt. Hoofdaannemer Stam + de Koning voegde de 250 modellen samen tot één coördinatiemodel in Trimble Connect. Via dat programma wisselen de gebruikers altijd actuele documenten, tekeningen en IFC-modellen uit.
Op basis van een zogeheten OpenBIM werkmethodiek hebben 30 projectpartners meer dan 250 modellen gemaakt die via het IFC bestandsformaat worden uitgewisseld. Stam + De Koning integreert al deze aspectmodellen samen tot één coördinatiemodel. Allerlei ontwerp-, engineerings en uitvoeringsdata en IFC-modellen worden uitgewisseld via het centrale, digitale projectmanagementsysteem Trimble Connect. Alle betrokken projectpartners hebben gereguleerde toegang tot dit projectdossier, dus ook de uitvoerders van Stam + De Koning die bij Nieuw Bergen zijn betrokken.
“We willen minder issues op de bouwplaats”
Faalkosten reduceren
Volgens Rooijackers, die de BIM-activiteiten bij zijn werkgever coördineert, heeft Stam + De Koning er bewust voor gekozen om BIM letterlijk en figuurlijk naar de bouwplaats te brengen. Uiteraard zijn werkvoorbereiders en engineers bij het Eindhovense bouwbedrijf al langer in de praktijk vertrouwd met het werken met BIM, maar nu worden ook uitvoerders in deze workflow ‘meegenomen’. “Het bouwmodel moet in samenhang kloppen, dus qua ontwerp, engineering, uitvoering en later beheer en onderhoud. We willen minder issues tijdens de bouw en daarna, zodat collega’s op de bouwplaats en van de nazorg niet hoeven te improviseren om problemen op te lossen. En uiteindelijk hopen we hiermee faalkosten te reduceren.”
De BIM-container staat inmiddels op twee bouwplaatsen van Stam + De Koning. Deze faciliteit wordt alleen ingezet op grote bouwplaatsen waarbij de loopafstanden tot de bouwkeet te groot zijn voor uitvoerders en bouwplaats medewerkers om 3D modellen in te zien en/of issues aan te maken. Uiteraard kunnen de uitvoerders ook via hun IPad en/of smartphone de modellen inlezen en issue-vensters aanmaken. Dat is bijvoorbeeld handig bij inspectie- of opleverrondes waarbij de uitvoerder kan stuiten op onvolkomenheden van bepaalde detailleringen of bouwkundige verbindingen.
Toegangsrechten
Rooijackers benadrukt dat de bouwinformatiemodellen en tekeningen in de BIM container alleen-lezen zijn. In de container kan geen data per ongeluk worden aangepast of verwijderd. Mutaties in modellen of tekeningen is alleen voorbehouden aan administrators zoals bijvoorbeeld werkvoorbereiders en leden van het projectteam. “Via autorisatie kan het projectteam regelen wie toegang heeft tot welke map en wat zijn of haar rechten zijn. De uitvoerder kan de 3D modellen viewen, eventueel een uitsnede maken en een venster aanmaken om een issue te delen met bijvoorbeeld een werkvoorbereider. Dat is voor de uitvoerder voldoende”, stelt Rooijackers.
Makkelijk maken
De ervaring leert na ongeveer een jaar bouwen in Nieuw Bergen dat de uitvoerders steeds vertrouwder raken met BIMmen. “De uitvoerders pakken nu vaker eerst het BIM erbij om bijvoorbeeld een timmerman iets duidelijk te maken naast een papieren bouwtekening. Het is cruciaal om het werken met BIM en Trimble Connect zo makkelijk mogelijk te maken. Met enkele drukken op de knop kan de uitvoerder in een handomdraai een bepaald detail in het 3D model tevoorschijn halen, een uitsnede maken voor meer inzicht in de detaillering, een issue aanmaken via een venster en deze delen met een collega.”
Mkb wisselvallig in gebruik BIM op bouwplaats
Het gebruik van BIM op de bouwplaats door uitvoerders en bouwplaatsmedewerkers is wisselvallig in het mkb. Dat stelt BIM advies-en consultancybureau Bloxz vast op basis van eigen verkennend onderzoek. De grotere mkb-bedrijven zijn er meer mee bezig dan kleinere.
Bloxz helpt bedrijven in de bouwsector om Building Information Modeling te integreren in hun bedrijfsproces. BIM-modelleur Tim Benthem heeft een aantal aannemers geïnterviewd om erachter te komen waarom BIM relatief weinig op de bouwplaats wordt ingezet. De geïnterviewden kregen ook een korte demonstratie hoe er tijdens de uitvoering van het bouwproject effectief geBIMd kan worden.
“Over het algemeen BIMmen bouwbedrijven wel, maar vooral in de ontwerp- en engineeringsfase. Velen hebben nog niet de overstap gemaakt naar digitaal bouwen op de bouwplaats. Als je het BIM-proces aan de voorkant van een project niet goed op orde hebt, dan wordt BIMmen op de bouwplaats natuurlijk een lastig verhaal”, vertellen Benthem en BIM-coördinator van Bloxz, Sander Vereijken.
Meerwaarde BIM
Gevraagd naar de oorzaken, laat menig ondervraagd bedrijf volgens Benthem weten dat ze nog niet de meerwaarde van BIM tijdens de uitvoering ervaren. “Veel uitvoerders grijpen toch nog het liefst naar een papieren bouwtekening, simpelweg omdat ze dat zo gewend zijn”, zegt Benthem. “Aannemers die er wel ervaring mee hebben zien juist wel de meerwaarde; uitvoerders ervaren in een 3D model sneller en duidelijker inzicht in bepaalde bouwkundige knelpunten dan op een platte 2D tekening. We hebben uitvoerders gesproken die niet meer anders willen werken als ze maar eenmaal die ervaring hebben opgedaan.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.