BIM op de bouw nog onvoldoende benut
De mogelijkheden van BIM worden op de bouwplaats nog onvoldoende gebruikt. En dat is jammer, want het kan veel voordeel bieden. Mathijs Natrop van Solidu bouw en advies kan het weten. Hij draaide als uitvoerder bij een bouwbedrijf al een project zonder tekeningen. “Traditionele werktekeningen bestaan voor 90% uit onnodige ballast.”
Zijn paper – waar hij samen met BIM-consultant Léon van Berlo van TNO aan werkt – wordt in september gepresenteerd op de ECPPM in Wenen, een tweejaarlijkse Europese conferentie over informatietechnologie in de bouwsector. Zijn onderwerp: BIM op de bouwplaats. Over het onderwerp zijn talloze zaken gezegd en geschreven, de voordelen van BIM en virtueel bouwen zijn bekend (met clash control op basis van geometrie misschien als meest genoemde voorbeeld), maar echt op de bouwplaats dringt het nog niet door, ziet Natrop. Het blijft vaak ‘hangen’ op kantoor. Zonde, vindt hij.
Wat bedoel je met BIM op de bouwplaats?
“BIM op de bouwplaats betekent voor mij niets anders dan dat je ook op de bouw de informatie die je nodig hebt uit BIM haalt. Het model staat centraal in het hele project. Maar dat zie je niet gebeuren: er wordt in het ontwerpproces wel gewerkt met BIM, architecten zijn er dol op, maar vervolgens krijgt die architect de opdracht om werktekeningen te maken en wordt er weer een heel dik pak tekeningen uitgeprint en bij de uitvoerder in de keet gelegd. Op de bouw merk je er dus helemaal niets van en werken we gewoon traditioneel.”
Waarom is dat zo jammer?
“BIM is data. Het gaat om de potentie wat je met die data kunt doen. De kern van mijn verhaal is dat een uitvoerder, of ander persoon, voor het bouwplaatspersoneel de relevante en actuele informatie direct uit BIM moet kunnen halen, zodat deze een taakgerichte bewerking kan uitvoeren. Concreet: de bouwplaats heeft BIM tot zijn beschikking in de keet. De huidige praktijk is dat de timmerman naar de uitvoerder loopt met een vraag over de maatvoering. Vervolgens moet de uitvoerder zijn omvangrijke stapel werktekeningen doorploegen en zelf nog allerlei relaties leggen tussen die werktekeningen. Daar is hij een groot deel van de dag mee bezig. Negentig procent van de informatie op die werktekening is ballast waar de uitvoerder op dat moment niets mee kan. En dan staat vaak ook nog de term ‘maatvoering in het werk controleren’ op de tekening. Wat zegt dat over de betrouwbaarheid van de tekening? We lossen in het werk heel wat op, maar dat zijn wel de bekende faalkosten.”
Zelf relaties leggen – heb je een concreet voorbeeld?
“Er zijn tal van voorbeelden. Elke taak heeft te maken met een relatie tussen bouwdelen. Welke informatie je nodig hebt en hoe je deze wilt ontvangen, is de informatiebehoefte. In het geval hier een A4-tje volstaat, geeft deze de relevante informatie weer naar behoefte.
De maatvoering van het stelkozijn bijvoorbeeld, is een relatie tussen een binnenspouwblad en het stelkozijn. De informatie over de sparingmaat van het buitenspouwblad, zoals traditioneel van toepassing, is hier minder relevant. De werkelijke maatvoering is een combinatie van de sparingmaat die op de tekening staat met aftrek van stelruimte, dikte van het stelkozijn, enzovoorts. De informatie die de uitvoerder eigenlijk nodig heeft, staat niet op tekening, maar moet hij berekenen door maten op te tellen en af te trekken. Iedere keer dat hij dit soort dingen moet bepalen is er een kans op een fout.
Met BIM tot je beschikking kun je als uitvoerder maatvoeren hoe je wilt en wat je wilt. Bouwen wordt taakgerichte informatie voor diegene die het moet maken. Op een A4-tje hooguit. Of de voorman kan het zien op zijn tablet.”
Je bent zelf ervaringsdeskundige. Vertel.
“Ik heb als projectbegeleider, een combinatie van werkvoorbereider en uitvoerder, bij bouwbedrijf De Vree & Sliepen in 2012 een project gedraaid zonder tekeningen vanaf kantoor, met alleen een laptop in de keet. Daar werd her en der wat lacherig over gedaan – ik kreeg al snel de bijnaam ‘laptopuitvoerder’ – maar er zijn veel bedrijven geweest die me vervolgens hebben uitgenodigd om te vertellen hoe ik dat toch voor elkaar kreeg. Het is een omslag: ik kreeg ook tijdens dat project nog wel eens de vraag of ‘we op de tekening konden kijken of zelfs controleren’? Nee, dat kon dus niet. Waarom zou je dat ook willen? Ik heb een laptop die is verbonden met de cloud en ik heb alle info op die laptop.”
Tot slot: zoek je nog voorbeelden voor je paper?
“Die moet ik deze maand inleveren, maar ik blijf op zoek. Ik vind het ook leuk om bedrijven te helpen en te ondersteunen met BIM op de bouwplaats. Ik ga graag een samenwerking aan met bedrijven, groot en klein, die willen onderzoeken in hoeverre taakgerichte informatie uit BIM kan leiden tot een effectiever bouwproces. Vooral praktisch en gericht op het eigen proces. Het is de bedoeling dat bedrijven hun eigen werkmethoden optimaliseren met de gereedschappen die zij daar zelf voor kiezen. De omslag van een veelvoud aan tekeningen met overbodige informatie naar taakgerichte informatie uit BIM, dáár gaat het om. Zie het principe.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.