BIM implementeren: begin met de softe kant

Je kunt als bouwbedrijf een miljoen investeren in techniek en software, maar wie niet beseft dat BIM gaat over een nieuwe manier van samenwerken, slaat de plank mis. “Wil je effectief implementeren, dan moet je beginnen met je mensen”, stelt Marcel van Bavel van ANNO1809, een bureau dat medewerkers en organisaties binnen de bouw traint op de soft skills die het werken met BIM van hen vraagt.

Hij weet het uit eigen ervaring. Van Bavel (links op de foto) is bouwkundig ingenieur en hardcore BIM-techneut, die met zijn eerste bedrijf BASED ondersteuning biedt aan multidisciplinaire teams bij het implementeren en toepassen van BIM.

“Bij al mijn klanten – het maakt niet uit of ze groot of klein zijn – zie ik: de mensen in je bedrijf moeten het nog steeds doen. Dat zijn de radertjes van je bedrijf. In alle eerlijkheid kun je stellen dat competentiemanagement in de bouw geen gemeengoed is. Gelukkig zijn er veel managers – zeker die van de nieuwe orde – bij wie people management wél bovenaan staat. Maar we zien toch nog heel veel bedrijven gerund worden als zijnde een project, waarbij budget en tijd vaak maatgevend zijn. Daar is niets van te zeggen, want zo zijn bedrijven groot geworden, maar we leven in een andere wereld in 2016. Of op zijn minst in een veranderende wereld.”

Die veranderende wereld, waarin steeds meer opdrachtgevers het nut van BIM inzien en het dus vragen, vraagt andere skills van bouwers. “De juiste persoon op de juiste plek, is een term die je vaak hoort, maar wat betekent dat nou echt? Zeker als je met BIM aan de slag gaat, dat een andere manier van samenwerken vraagt en waarbij nieuwe tools om de hoek komen kijken en je veel méér informatie tot je beschikking krijgt. Dat vraagt wat van je mensen, je organisatie en je leiderschapsstijl.”

Trainingen

ANNO1809, een tweede bedrijf dat Van Bavel samen met compagnon en HR-specialist Jozef Derksen (rechts op de foto) oprichtte, richt zich op die benodigde soft skills en geeft trainingen op individueel, groeps- en projectniveau. De naam verwijst naar het geboortejaar van Darwin en diens ‘survival of the fittest’-theorie: wie zich het best aanpast aan nieuwe omstandigheden, overleeft.

Van Bavel en Derksen onderzoeken aan de hand van persoonlijke trainingen wie welke BIM-rol het beste past. “Wat is nu een goede BIM-coördinator? Is dat de bouwkundig expert die alle ins en outs van het project kent, is dat de techneut die alle tools weet te bedienen of is het de communicatievirtuoos die mensen in beweging weet te brengen? Of is het iemand die dit alle drie kan? Liefst wel natuurlijk, maar van hen zijn er maar een paar in Nederland. Bedrijven zoeken eigenlijk schapen met zeven gouden poten en hiermee overvragen ze zichzelf. Met ANNO1809 werken we aan de ontwikkeling van de vier gouden poten die de mensen wel hebben, wat veel realistischer en praktisch toepasbaar is.”

BIM-rollen ondoordacht toewijzen

BIM-rollen ondoordacht toewijzen aan bepaalde bestaande functies, kan verkeerd uitpakken. Van Bavel heeft het zien gebeuren: de senior werkvoorbereider die de BIM-coördinator moest worden. “Een techneut in hard en nieren en supergoed in zijn werk, dat hij met enorme focus uit kan voeren. Laat hem achter zijn bureau zitten en hij trekt dat hele project technisch vlot. Maar nu werd ineens van hem verlangd dat hij een team van tien man ging aansturen. Wat het bedrijf vergat, is dat er een andere rol van hem verlangd werd die andere competenties vroeg: het aansturen van mensen, het motiveren van mensen voor iets nieuws, verandering teweegbrengen en als het nodig is op het juiste moment met de vuist op tafel slaan. Dit zijn duidelijk andere skills dan technische vaardigheden.”

Waardevolle inzichten

Persoonlijke gesprekken met werknemers en managers leveren waardevolle inzichten op. Voor de werknemers zelf – zij weten veel beter welke rol zij zouden kunnen spelen binnen het ‘BIMmende bouwbedrijf’ – én voor de managers: zij krijgen meer inzicht in het potentieel van hun personeel. Zij kunnen makkelijker de best passende persoon op de juiste plek zetten en beoordelen welke ontwikkeling hij nodig heeft om de BIM-rol het beste uit te voeren.

BIM-rollen hoeven overigens niet te worden toegewezen aan één persoon. “Stel: je hebt een jonge medewerker in je bedrijf die de tools kent en die communicatief vaardig is, die mensen in zijn enthousiasme weet mee te nemen. Deze medewerker mist nog de ervaring en moet nog meer leren wat bouwen is. Zet daar dan een oude rot in het vak náást. Die oude rot heeft moeite met de tools, maar weet heel goed hoe je een project moet trekken en moet managen. Zo kun je teams creëren. Het gaat over samenwerken en hiermee elkaar versterken. Dus het talent van de één en het talent van de ander komen samen in een bepaalde BIM-rol.”

Verdere implementatie efficiënter

De ervaring leert: leg eerst de focus op de mensen, dat vergemakkelijkt de verdere implementatie van BIM bij een bedrijf. “We zien bij bedrijven waar we onze trainingen hebben gegeven dat alle vervolgtrajecten rondom de implementatie van BIM – intern, extern, bij softwarehuizen, etcetera – veel efficiënter worden gevolgd, met veel meer effectiviteit. Dit komt omdat mensen niet meer bij die training zitten met de vraag: what’s in it for me? Dat station zijn we al gepasseerd. Mensen weten veel beter wat hun rol wellicht kan worden en gaan daardoor veel gerichter luisteren.”

Kortom, zo is de overtuiging van Van Bavel, begin met de softe kant. “Patrick van der Vliet, de BIM Implementatiemanager van BAM Woningbouw, zegt het al jaren heel mooi: ‘soft is keihard’. Die quote is super. Het aankopen van de tools en benodigde software is niet moeilijk. Je mensen binnen de meest passende rol op een bepaald niveau krijgen en met dezelfde mindset, dat is de uitdaging.”

BIM-rollen?

Modelleur, regisseur, coördinator, manager? De BIM-rollen die ANNO1809 hanteert zijn gebaseerd op de rollen zoals gedefinieerd door de Bouw Informatie Raad in BIR-Kenniskaart #3.