Bij het verduurzamen van woningen in Den Bosch verhuist een verrijdbaar zeilregeldak met de werkzaamheden van de bouwers mee. “Niets is zo lastig en vervelend voor bewoners als elke keer te moeten uitleggen: het heeft vandaag geregend, we zijn een dag later.”
Bouwbedrijf Pennings en Orly & Endevoets werken in de Pieter Borstraat in Den Bosch samen aan de verduurzaming van woningen voor woningcorporatie Zayaz. Het zijn er in deze straat 21, maar na het lopende project verhuist het zeilregeldak – een grote kapconstructie óver de woningen heen – mee naar een volgend rijtje van 18 even verderop. En volgend jaar zijn al met al zo’n 150 vergelijkbare woningen aan de beurt. Tot zeker eind 2024 is de kap dus in actie in de Bossche wijk.
Intensief sloopwerk
Reden voor de inzet? De daken van de naoorlogse woningen zijn geïsoleerd met stroplaten van 1,5 bij 1,5 meter tussen de gordingen. Zes centimeter dik, aan elkaar verbonden met ijzerdraad. Die voldoen niet meer en moeten eraf. “Met een planken dak of normaal dakbeschot lukt het nog wel om aan het einde van de dag het dak weer dicht te hebben, maar dat lukt hier qua planning niet”, verklaart Ronny van Boekel, bedrijfsleider bij Bouwbedrijf Pennings. “Doordat de stroplaten aan de binnenzijde zijn afgestuct met kalkspecie is het sloopwerk heel intensief.”
“We kunnen door met onwerkbaar weer.”
De zolder van elke woning gaat daarom helemaal leeg en wordt afgesloten voor bewoners. Dankzij de kap is er geen kans op regenschade. “En we kunnen door met onwerkbaar weer.” De kap helpt ook mee op het vlak van communicatie en duidelijkheid richting bewoners. “Niets is zo lastig en vervelend voor bewoners als elke keer te moeten uitleggen: het heeft vandaag geregend, we zijn een dag later. En dat richting alle woningen die daar achteraankomen. De kap geeft comfort.”
Zeilregeldak is verrijdbaar
Voor Orly & Endevoets – betrokken bij de verduurzaming als partner voor steigerwerk, spouwmuurisolatie en metselwerk(herstel) – is de inzet geen primeur. Het bedrijf heeft het zeilregeldak in eigendom en al vaker ingezet voor vergelijkbare situaties. “Bij projecten waarbij het hele dakbeschot tot en met balklaag eraf gaat en je dus letterlijk zonder dak zit”, zo legt directeur Berrie Endevoets uit.
De kapconstructie is een product van steigerfabrikant Layher en is verrijdbaar. Op die manier kan de kap meeverhuizen naar de volgende woning, maar ook aan de kant worden gereden op momenten dat dit nodig is. Bijvoorbeeld bij het slopen en bevoorraden van de daken, zo licht uitvoerder Chris van Lokven (Pennings) toe. “In eerste instantie wilden we het dak slopen onder de kap en dan met een pannenlift werken, maar dat zorgde voor veel arbeid en gesjouw. Uiteindelijk hebben we er een verreiker bijgehaald. We schuiven nu ’s ochtends de kap aan de kant en zetten met de verreiker de container op de juiste plek. Dan hebben we minder rotzooi op de steiger.”
Is er regen in aantocht, dan stoppen de bouwers en rijden ze de kap weer over het dak. “Aanvankelijk zeiden we: we hebben helemaal geen onwerkbaar weer. Maar dat is niet helemaal zo: ook bij het plaatsen van de dakplaten met de kraan moet de kap aan de kant. Als het regent, kan dat dus niet. De planning is hier wel goed op aangepast nu. Ik heb een treintje voor het dak en een treintje voor overige werkzaamheden en ook dat laatste blijft goed in de pas lopen.”
Wielen zijn verankerd
Orly & Endevoets investeerde voor het project wel in een upgrade, zegt Berrie Endevoets. “Bij eerdere projecten rolde de kap op rolsteigerwielen over de bovenste vloer van de steiger. De kap moest dan telkens worden verankerd met spanbanden. Layher heeft een rails bedacht met kunststof wielen die klem zitten. Vergelijkbaar met een achtbaan.” Van Lokven: “De steiger kan hierdoor niet opwaaien. Hij kan wel verrollen door de wind, maar om dat te voorkomen zetten we er gewoon een eindstop op. Door de klauwen onder de wielen zit de kap geborgd om de rails.”
Dit nieuwe systeem heeft voordelen. In de calculatiefase rekenden de constructeurs aan de benodigde verankering zoals steunberen en betonblokken (“legoblokken”) voor ballast. Een second opinion van de constructeurs van Layher wees uit dat dit niet meer nodig was. Wel zijn er wat extra gevelankers en schoren in de steiger zelf nodig, maar de tuinen van de bewoners blijven hierdoor gespaard.
Doorwerken dankzij ledverlichting
Hoe vaak het al geregend heeft? Van Lokven: “Nou, we zijn nog niet heel lang bezig en hebben toch al een dag of zes heftige buien gehad. Ook zoiets: ik zat eerst veel meer op Buienradar bij dit soort projecten om in te schatten of we een dak open konden maken. Nu kijk ik gewoon naar boven. Wordt het grijs aan de lucht, dan rollen we de kap over de woning.”
Berrie Endevoets noemt nog een fijne bijkomstigheid van de kap met het oog op de korter wordende dagen. “Als het ’s ochtends langer donker is, hangen we er gewoon ledverlichting in. Dan is er licht op de steiger en kunnen we productief zijn vanaf 7.30 uur.”
Woningen naar label A of A+
De woningen in Den Bosch krijgen een nieuw dak. Dat is nu nog een PIR- plaat, maar vanaf 2025 stapt Pennings over op een kap met biobased of gerecycled materiaal, conform afspraken in de regio tussen woningcorporaties, waaronder Zayaz. “We zijn aan het zoeken naar wat dat moet zijn”, zegt Van Boekel.
Het voegwerk van de woningen is nog in orde. Ook zijn de spouwmuren van de woningen bij een eerdere renovatie al grotendeels nageïsoleerd. Waar dat nog niet zo is, of waar de isolatie is ingezakt, wordt deze bijgewerkt.
Glas wordt vervangen door een HR++-versie. “Daarmee ook bijna alle kozijnen, omdat in deze woningen nog veel van die aluminium schuifraampjes zitten.” Waar de kozijnen goed zijn – zoals die in de voorgevel – blijven ze zitten. “We plaatsen daar nieuw glas met ventilatierooster, nieuwe kierdichting en nieuw hang- en sluitwerk.”
De woningen krijgen mechanische ventilatie met CO2-sturing en pv-panelen. Met dit pakket komen de woningen op label A of zelfs A+.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Aannemer 7-2023.
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.