Het taalbelevingscentrum OBE in Leeuwarden is feitelijk een tribune waar een transparante expositieruimte omheen is gebouwd. Alle unieke gefreesde tribunedelen passend krijgen, bleek voor Bouwbedrijf Lont uit Sint Annaparochie en haar partners een uitdaging.
OBE is de naam die de Fryske Taalekspo gekregen heeft. Architect Stefan Prins van Powerhouse Company ontwierp het bijzondere gebouw, dat in het jaar van Culturele Hoofdstad 2018 dienst doet als kloppend hart voor alles dat met taal te maken heeft. De tribune is voor kleinschalige evenementen bedoeld en wordt na 2018 door het naastgelegen historisch centrum Tresoar als expositieruimte gebruikt. “Voor ons als Fries bouwbedrijf was er veel aangelegen om dit project binnen te halen”, vertelt projectleider Anne Hijma van Bouwbedrijf Lont uit Sint Annaparochie.
Het ontwerp is bijzonder, met name door de tribune die als een kom in het gebouw ligt. Deze functioneert meteen ook als trap naar het dak van het gebouw. Dat is feitelijk een vlonder en is net als de tribune en de s-vormige gevelelementen van bilingahout gemaakt. Op het dak komt een terras, door de bijzondere plek tot stadsbalkon omgedoopt. De ruimte onder de tribune, tot de laatste traptrede, wordt voor openbare toiletruimte gebruikt.
Draagconstructie
De expositieruimte is gefundeerd op de bestaande parkeergarage onder het Oldehoofsterkerkhof. Bij de bouw van de garage werd al rekening gehouden met de komst van een gebouw. “Onverwacht bleek dat de kelder een halve meter hoger lag dan op de tekening en ook de draagconstructie bleek anders”, blikt Anne Hijma terug. Gezien de enorme tijdsdruk op het project – de planning was al scherp vanwege de harde deadline op de openingsdag van Culturele Hoofdstad 2018 – moest er snel worden geschakeld.
De fundering zou rusten op de kolommen, die om de acht meter in de parkeergarage staan. “Dit bleek in de praktijk om de zestien meter. We hebben de hoofddraagconstructie veranderd. De overspanning is een kwart gedraaid. Het rooster van funderingsbalken brengt daardoor de lasten op de plek waar het kan.”
Hijma stipt het spanningsveld aan. “Je zit met een enorme tijdsdruk. Je wilt een ontwerp en plan hebben dat goed is, maar je moet starten. De zware kraan is met werkzaamheden begonnen, terwijl wij niet eens precies wisten hoe het constructief opgelost moest worden. Voordeel was dat de opdrachtgever veel vertrouwen uitsprak. Je gaat er dan van uit dat het, ook financieel gezien, redelijkerwijs goed komt.”
Op de fundering is een geprefabriceerde begane grondvloer gelegd. Hierop is ook de staalconstructie van Constructiebedrijf Stok & Zn. geplaatst. Het gaat om het geraamte van het gebouw. “Het dak is eigenlijk een vrij simpele houten balklaag met beplating en dakbedekking.” Onder de tribune zijn stalen liggers met balken gekomen. De kolommen hebben kokers en stalen kammen waar het hout van de tribune op is gemonteerd.
Tekst loopt door onder foto’s
Voorbereiding in BIM
Gerko Tribunes en Afbouw uit Harlingen heeft samen met het constructiebedrijf alles in BIM voorbereid. Dit bleek noodzakelijk om de onderdelen passend te maken. “Vanwege de glooiing in de tribune zijn alle gefreesde delen uniek. Die worden aan elkaar gelijmd. Met de freesbeitels zijn de delen in de fabriek één voor één gerealiseerd. Op locatie resteert een erg ingewikkelde puzzel, waarbij nauw overleg cruciaal is.”
Triple glas-elementen
De Taalekspo kenmerkt zich door de grote raampartijen. Het gaat om triple glas-elementen van 2 meter breed en 4,5 meter hoog, die door D&O Bouwglas uit Franeker zijn gemaakt en geplaatst. “Omdat de architect geen kozijnen wilde, is het glas tegen elkaar gekit. We hebben stalen T-strips ontwikkeld, die we aan de binnenkant hebben gemonteerd. Zo klein en onopvallend mogelijk, maar die moest ondertussen wel sterk genoeg zijn om de beglazing te houden. Je hebt dan met een bouwkundige speling van slechts een millimeter te maken. Gelukkig paste alles en de eerste storm heeft het glas inmiddels overleefd.”
Aan de binnenkant van het gebouw zijn ronde vormen afgewerkt met vuren plankjes van 6,5 centimeter. “Vijftien jaar geleden wilde iedereen schrootjes slopen en nu komen ze weer terug”, zegt Hijma met een glimlach. “Maar het is in dit project esthetisch gezien van meerwaarde.”
‘Top drie projecten voor Lont’
Anne Hijma kijkt met veel voldoening terug op het bijzondere project. “Met 520 vierkante meter – 13 bij 40 meter – is de Fryske Taalekspo qua volume misschien niet het meest in het oog springend. Toch schaar ik dit project wel bij de top drie van projecten, die we als Bouwbedrijf Lont bij de kop hebben gehad. Ieder deel van de tribune is immers bijzonder en ook met de constructie bleek dat we de kop er flink bij moesten hebben. Een enorme puzzel, waarbij de meeste uren misschien wel in de voorbereiding zijn gaan zitten. Want als je alles optelt, is er in verhouding tot het volume best veel lucht, maar uiteindelijk is het wel zaak dat de tribune en het glas passen.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.